“Yağmur, Çamur ve Çıplak Ayaklar”:
Afetler Mevsimlik İşçilerin Kırılganlığını Arttırıyor

Kalkınma Atölyesi tarafından hazırlanan "Yağmur, Çamur ve Çıplak Ayaklar" başlıklı vaka analizi; Adana’da 2019 yılında yaşanan su baskını örnekliğinde mevsimlik tarım işçilerinin afet sonrası kırılganlıklarının arttığını etkili bir şekilde ortaya koyarak, afet yönetiminde mevsimlik işçilerin kapsanması için öneriler sunuyor.

Kalkınma Atölyesi’nin UNICEF Türkiye Ofisi’nin teknik ve mali desteği ile hazırladığı ve “Yağmur, Çamur ve Çıplak Ayaklar” başlıklı çalışmasında; Adana Ovası Su Taşkınının Mevsimlik Gezici Tarım İşçileri ve Çocuklarına Etkileri Vaka Analizi’nin yanı sıra harita ve fotoğraf albümü de yer alıyor.

Çalışmanın, Adana’nın Karataş, Seyhan, Yumurtalık ve Yüreğir ilçelerinde mevsimlik tarımsal üretimde çalışan ve Ova’daki çadır yerleşimlerinde yaşayan gezici tarım işçilerinin 24 Aralık 2019 tarihinde gece yarısı başlayan ve aralıklı olarak iki hafta devam eden sağanak yağış ve sonrasında oluşan sel ve su taşkınından nasıl ve ne derece etkilendiğini, bu süreçte mağduriyet oluşturan sorunların neler olduğunu ortaya koymak ve bu bağlamda belirlenen ihtiyaçlara yönelik öneriler geliştirmek amacıyla hazırlandığı belirtiliyor.

Su taşkınının mevsimlik gezici tarım işçileri ve çocuklarının fiziksel koşulları ve psikolojileri üzerindeki olumsuz etkileri ve bu etkilerin azaltılmasına yönelik çözüm önerileri geliştirilmesi amacıyla yapılan vaka analizi çalışması kapsamında, 4-11 Ağustos 2020 tarihleri arasında saha çalışması gerçekleştirilirken, mevsimlik gezici tarım işçileriyle ve ilgili kurumlarla derinlemesine görüşmeler, sivil toplum kuruluşlarıyla da odak grup görüşmeleri yapıldı.

Mevsimlik işçilerin Adana’da 2019 yılının Aralık ayında yaşanan sel ve selin yarattığı su taşkınından nasıl ve ne derece etkilendiğinin dört bölümde ele alındığı belirtilen raporda,  “Birinci bölümde su taşkınının nasıl oluştuğu ve mevsimlik gezici tarım işçileri üzerindeki etkileri incelenmiştir. İkinci bölümde su taşkınına neden olan altyapı durumu ve kurumsal işleyişe dair sorunlar ile su taşkını sonrası mevsimlik gezici tarım işçilerinin deneyimlediği sorunlar ve bu sorunlarla başa çıkma yöntemleri, saha çalışması bulguları üzerinden ele alınmaktadır. Vaka Analizi’nin değerlendirmesi olan üçüncü bölüm dört temel kategoride ele alınmaktadır. (görünürlük, dayanıklılık, kırılganlık, sürdürülebilirlik) Bu kategoriler belirlenirken mevsimlik gezici tarım işçilerinin su taşkını esnasında ve sonrasında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunların ne derece çözüme ulaştığı dikkate alınmıştır.” deniliyor.

Afetlerin Mevsimlik Tarım İşçilerine Etkileri…

Adana’da gerçekleşen su taşkınının mevsimlik gezici tarım işçilerine etkilerini bir vaka olarak inceleyerek Türkiye’nin pek çok yerinde çeşitli doğal afetlerle karşı karşıya kalan mevsimlik gezici tarım işçilerinin afetler karşısındaki kırılganlığını görünür kılmak amacıyla derlendiği vurgulanan raporda, “Vaka Analizi’nin hazırlıklarına devam edilen süreçte, mevsimlik gezici tarım işçilerini etkileyen iki doğa olayı daha meydana gelmesi de bu konuda yapılacak çalışmaların gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bunlardan birincisi 2020 Ağustos’ta Ordu-Fatsa’da gerçekleşen Elekçi Deresi taşkını ve 12-13 Eylül 2020’de Ankara-Polatlı’da gerçekleşen toz fırtınasıdır. Aynı yıl içinde yaşanan iki olay, afet ve acil durumlarda mevsimlik gezici tarım işçilerini kapsayacak müdahale ve iyileştirme çalışmalarının geliştirilmesinin aciliyetini ve bu kapsamdaki çalışmaların gerekliliğinin ne derece önem arz ettiğini ortaya koymaktadır.” İfadelerine yer veriliyor.

Afet yönetiminde mevsimlik tarım işçilerinin kapsanması ve sorunların çözümü için öneriler risk ve zarar azaltma, hazırlık, iyileştirme ve müdahale olmak üzere dört başlık altında sıralandığı raporda şu önerilere dikkat çekiliyor:  “Yaşam ve çalışma koşulları açısından kırılgan bir topluluk olan mevsimlik gezici tarım işçileri ve çocuklarının doğal afetler karşısında artan kırılganlıklarının iyileştirilmesi için planlı ve sürdürülebilir bir afet programının hazırlanmasının yanında, politika değişiklikleri ve bu konudaki farkındalığı artıracak savunu çalışmalarının yapılması bir gerekliliktir. Bunun için mevsimlik gezici tarım işçilerinin doğal afetler nedeniyle yaşadıkları sorunlar tespit edilmeli ve bu sorunlar, mevcut durum üzerinden analiz edilerek savunu çalışmalarına temel oluşturulmalıdır. Aynı zamanda mevsimlik tarım işçisi ailelerin çocuklarının doğal afet karşısında mevcut koşullarını iyileştirecek hizmet sunumu ve yardımların insan haklarını temel alan bir yaklaşımla gerçekleştirilebilmesi için farkındalığın artırılması ve bu grubun özel ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik programların oluşturulması gerekmektedir.”

Vaka analizinin tamamına ulaşmak için tıklayınız.