Türkiye’de 24 Haziran Seçimlerinde Partilerin Kaybettikleri Sınav: “Kadın Adaylar”

Türkiye erken seçime giderken 3 bin 269 erkek ve 937 kadın adayın adaylığı YSK tarafından kabul edildi. 24 Haziran Pazar günü yapılacak seçimde, 27. dönemde 600 milletvekili TBMM’ye girecek.

Partilerin hemen hepsi 2015 seçimleri sırasında kadınların siyasette var olmasının önemini vurgulayan açıklamalar yaparak kadın milletvekili sayısını arttırmak için “kadın kotası” uygulamaya başlamışlardı. Ancak ne yazık ki kadın kotasının varlığı Meclis’te aynı oranda kadın milletvekili girebileceği anlamına gelmiyor. Peki, partiler adaylarını belirlerken toplumsal cinsiyet eşitliğine ne kadar önem verdi?

Nüfusun %50’sini, seçmenlerin ise %51’ni oluşturan kadınlar 24 Haziran seçimlerinde listelerde %22 oranında yer bulabilmiştir.

(İnfografik: Görkem Pancaroğlu)

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Türkiye genelinde 600 milletvekilinden 126’sını kadın aday olarak belirledi. AKP sadece dört kadın milletvekilini ilk sıradan aday gösterirken, 29 ilde kadın aday göstermemiştir.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 1989 da %25 olarak belirlenen kadın kotasını 2015 yılında %33 e çıkartmıştır. 24 Haziran seçimleri için belirlenen 137 kadın milletvekilinden (tüm adayların %22,67’si) altı milletvekili adayı ise birinci sıradan aday gösterilmiştir. Fakat CHP 33 ilde kaldın aday göstermemiştir.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) tüzüğünde ‘tüm karar alma mekanizmalarında kadınlar lehine en az eşit temsili esas alır ve uygular’ ibaresi bulunmaktadır. Bundan hareketle HDP 226 kadın milletvekili adayı seçmiştir ve bunlardan 19 unu birinci sırada aday göstermiştir. Parti yönetim organları, kurul ve komisyonlarında eş başkanlık sistemini getirerek, toplumsal cinsiyet eşitliğine önemli bir katkıda bulunmaktadır.

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) 69 kadın milletvekilinden ikisini ilk sıradan göstermiştir. Tüm adaylarının ise %12,67’si kadın adaylardan oluşmaktadır.

Saadet Partisi (SP) 79 kadın milletvekili adayı seçmesine rağmen bunların arasından hiçbir adayı herhangi bir bölgede ilk sıradan aday göstermemiştir. Tüm adaylarının ise %11,67’si kadın adaylardan oluşmaktadır.

İyi Parti (İP) Genel başkanının kadın olması ile beraber parti tüzüğünde de” en az %25 kadın kotası uygulanır “ibaresi bulunmaktadır. 24 haziran seçimlerinde bu kotaya riayet ederek 150 kadın milletvekili adayı göstermiştir. Bu kadınların altısını birinci sıra adaylar oluşturmaktadır.

Vatan Partisi (İşçi Partisi) 150 kadın milletvekili adayından 13 ilde birinci sıradan aday göstermiştir.

Hür-Dava Partisi ( HÜDAPAR) 43 kadın adaydan birinci sırada aday göstermemiştir.

24 Haziran seçimlerinde partilerin kadın aday göstermelerinin sembolik bir temsiliyetten ileri gidilmediği açıktır. Bunun en önemli göstergeleri arasında kadın aday sayısının erkek aday sayısından az olması, kadın adayların genellikle birinci sıradan aday gösterilmemesi ve bunun doğal sonucu olarak bu adayların seçilme ihtimallerinin düşük olduğu sıralarda kendilerine yer bulması gösterilebilir. HDP haricinde 3 büyük şehirde yani İstanbul Ankara ve İzmir’de diğer siyasi partiler birinci sıradan kadın aday göstermemişlerdir.