‘Sivil Toplum ve Siyaset Arasında Yapılandırılmış ve Sürekli Bir İlişki Kurulmalı’

Sivil toplum ve siyaset ilişkilerini konuştuğumuz CHP Disiplin Kurulu Üyesi ve Gazete Duvar yazarı Tuba Torun, siyasi partilerle STK’lar arasında tüm kademelerde yapılandırılmış bir iletişimin kurulması gerektiğini vurguluyor. Torun’a göre, 'sivil toplumda tek bir alanda mücadeleyle sonuç alınamaz, çünkü her konu genel siyasete bağlı; bu nedenle topyekûn demokrasi mücadelesi verilmeli.'

Türkiye’de mevcut sistemin korunması ve değişmesi gereken özellikleri neler olabilir?

İdeal olan muhalefet partilerinin de üzerinde hemfikir olduğu güçlendirilmiş parlamenter rejimdir. Türkiye’de güçlendirilmesi gereken bir sosyal devlet olgumuz ve zayıflatılması gereken bir yürütme yetkisi var. İnsanların temel hak ve özgürlüklerinin temin edildiği bir anayasanın olması gerekli. Ayrıca, sivil toplum ve siyaset ilişkisinin daha aktif olduğu, sivil toplumun fikrinin alınmasına olanak veren daha detaylı hükümlerin anayasaya konulması lazım.

Sivil toplumda iyi bir yönetim sisteminin özellikleri nelerdir?

Sivil topumun bağımsızlığın temin edilmesi ve STK’ların görüşlerini özgürce siyasilere iletilebilir olması gerekir. Hem maddi hem manevi anlamda sivil toplumun, devletten destek almasının yolu açılmalıdır. STK’ların da kendi özgürlüğünü sonuna kadar savunması gerekir.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Türkiye’de yönetimi daha etkili kılma iddiasını gerçekleştirdi mi?

Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemine dair bütün endişelerimiz gerçekleşti. Örneğin bir Cumhurbaşkanı kararı ile İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı alındı. Tek insanın düşüncesine dayalı bir sistemde demokrasiden bahsetmek mümkün değil. Kaldı ki kendileri de sistemi değiştirmenin yollarını arıyorlar.

Yerel yönetimlerde sivil toplumun etkin katılımı nasıl sağlanır?

Yerel yönetim denince aklıma herkese eşit mesafede davranması gereken bir yapı geliyor.  Yerel yönetimlerin STK’lara da eşit mesafede yaklaşması lazım. Öte yandan, STK’ların da biraz daha atik olması gerekiyor. Yerel yönetimler üzerinde baskıyı organize şekilde kurabilmeleri çok önemli. Yerel yönetim ve STK’lar arasındaki geçirgenliğin hızlanması için, yerel yönetimlerin STK’ları desteklemesi ve onlara önemli bir bütçe ayırmaları gerekiyor.

Siyasi partiler ile STK’lar arasında etkili bir ilişki kurulması için ne yapılmalı?

Her siyasi partideki Merkez Karar Yönetim Kurulu (MKYK) temsilcileri, tüm STK’ları içerecek şekilde liste tutmalı; her yasama faaliyetinde ilgili STK’ları yasa yapım sürecine dahil etmeliler.

Ayrıca siyasi partiler düzenli şekilde STK’larla toplantılar yapmalı: talepler aşağıdan yukarı, mahalle düzeyinden partinin en üst kademesine dek ulaşmalı. Aynı şekilde bir raporlama sistemi oluşturulmalı. Bu iletişim ve disiplin olmaksınız ne STK’ların siyasi partilerle iletişimi güçlenir ne de STK’lar amacına giden yolda hız kazanabilir.

Çünkü siyaset ve STK’lar birbirini desteklediklerinde çok daha hızlı sonuç alınabiliyor. Demokrasiyi benimsemiş yapılarda STK’ların rolü vazgeçilmezdir ve çok belirleyicidir. Sivil toplum ile siyasi partiler arasında, yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya şeklinde, o akışkanlığın sağlanması çok önemli.

‘Sivil Toplumda Tüm Mücadele Alanları Genel Siyasete Bağlı’

Sivil toplum ve siyasi aktörler arasında müzakere süreci nasıl ilerlemeli?

Bir sivil toplum temsilcisi sıfatıyla, siyasi aktörlerin fikirlerime açık olmasını isterim. Sonra, bir yasanın geçmesini istiyorsak, yasa eksiğinin ne gibi mağduriyetlere yol açtığını somut örnekleriyle, istatistiklerle anlatırım. Öncelikli talepler yerine getirilemiyorsa, onlara seçenek olarak alt talepleri sıralarım.

STK’lar siyasi partiler ile halk arasında aracı olan en önemli yapılardır. Sivil toplumun desteklenmesi için daha sivil toplumu öne çıkaran düzenlemeler olmalı.

Sivil toplumda mevzuat değişikliğine ihtiyaç var mı? Neler değişmeli?

Torba yasaya eklenen kitle imha silahlarına ilişkin düzenleme dışında, mevzuatta sivil toplumu çok olumsuz etkileyen hususlar yoktu. Dijital çağda STK’ların muhakkak dijitali ve sosyal medya mecralarını etkili kullanması lazım.

Sivil toplumun yerel yönetimler üzerinden kamuya kendini tanıtması ve iletişime geçmesi en kolay yol. Belediye meclis üyeleri ile iletişim kuvvetlendirilebilir.

Etkili bir kamu-sivil toplum diyaloğu yolları nelerdir?

Tek başına bir mücadele alanı yok, tüm mücadele artık genel siyasete bağlı. Örneğin kadın mücadelesi veriyorsanız, sadece o alanda bir şeyler yapmakla olacak iş değil. Çünkü çatı sistem bozuksa, örneğin yargı bağımsız değilse, sizin yaptığınız her şey boşa düşebilir.

Bu, artık topyekûn bir mücadele, topyekûn bir demokrasi mücadelesi. Önce demokrasinin temini sağlanmalı; ondan sonra herkesin her alanda fikrini dile getirmesiyle, sivil toplum mücadelesi de daha özgür ve daha etkin olacaktır diye düşünüyorum.