“Açık Veri Kullanımının Yaygınlaşması Kamusal Bilinci De Etkiler”

Derneğin çalışma alanlarını ve ekosistemi hakkında konuştuğumuz Veri Okuryazarlığı Derneği Başkanı Pınar Dağ; "Açık veri kullanımının yaygınlaşması kamusal bilince de etki eder" dedi.

Pınar Dağ, London School of Journalism mezunu. 2014 yılından beri Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü’nde Lisans ve Yüksek Lisans Öğrencilerine Veri Gazeteciliği (Data Journalism) dersleri veriyor. Bunun yanında 20 Temmuz 2018’de kurulan Veri Okuryazarlığı Derneği yönetim kurulu başkanı.

Verinin her geçen gün daha da önem kazandığını belirten Dağ, Veri Okuryazarlığı Derneği’nin temel amacının veri ayıklama, veri okuma-yazma, veriyi analiz etme ve veriden değer yaratma becerilerini kazandırma olduğunu söyledi. Dağ, bunun dışında derneğin, veri okuryazarlığı ve alt kategorileri olan veri yönetişimi, açık veri savunuculuğu, açık veri, açık lisans, veri etiği, açık hükümet, açık erişim, açık kaynak kültürü, veri gazeteciliği, veri görselleştirme, veri bilim, veri madenciliği, veri doğrulama, veri analizi, istatistik, blok zinciri teknolojisi ve algoritmaların denetlenmesi ve şeffaflığı gibi alanlarda çalışmalar yaparak bu alanları doğru tanıtmayı ve sağlam bir literatür oluşturmayı hedeflediğini de ekledi.

Derneğin öncelikli amaçlarından bir tanesinin, toplumu veri ekosistemindeki terimlere aşina kılmak olduğunu söyleyen Dağ, bununla ilgili olarak herkese açık eğitimler düzenlediklerini bildirdi. Bu konuda açık verinin önemine  dikkat çeken Dağ, ‘herkesin veriye eşit erişmesi için açık veri farkındalığı geliştirmeliyiz’ diyerek sözlerine şöyle devam etti:

“Açık veri herhangi bir telif hakkı olmaksızın herkes tarafından kullanılabilen ve dağıtılabilen veri anlamına geliyor. Açık veri kullanımının yaygınlaşması kamusal bilince de etki eder. Veriyi bulmak, yapılandırmak, analiz edip, yorumlayıp, görselleştirmek önemli olsa da, veri setlerinin doğruluğunu teyit etmek ve açık veriyle dolayısıyla lisanslarla çalışarak ilerlemek her anlamda hayati bir önem taşır. Kamu kuruluşları verilerin açık lisanslamasına pek sıcak bakmayabiliyor Türkiye’de. Bunun için önce açık veri ekosistemi içerisindeki kavramları doğru anlamalıyız”.

Sayısal Veriler Hak Savunuculuğunu Güçlendirdi

Kadın cinayeti verilerinin erkek şiddetinin görünürlüğünü hiç olmadığı kadar ortaya koyduğunu söyleyen Dağ, sadece verileri aktarmanın ise kamu vicdanını harekete geçirmede çok büyük bir etki yaratmadığını şöyle dile getirdi:

“Evet önemli ama maalesef çok büyük etkiler yarattığını henüz göremiyoruz çünkü cezalar yeterince caydırıcı değil ve şiddet hız kesmiyor. Kadınlar koruma altında da öldürülüyorlar yani koruma talep eden bu haktan yararlanmak isterken öldürülüyorsunuz. Dolayısıyla verileri toplayıp şiddetin etkisini göstermek ve bunun katlanarak arttığını belgelemek politika yapıcıları, sivil toplumcuları önlem almaya ve bu alanda daha fazla çalışmaya iterken şiddetin beslendiği damara çok fazla etki edemiyor henüz. ”

Öldürülenler, öldürenler ve geriye kalanlar şeklinde çok boyutu var ve bu üç ayağın birlikte incelenmesi buna yönelik verilerin toplanıp çalışma yürütülmesi gerektiğini düşünen Dağ,  “Şiddet nasıl doğuyor, ‘erkeği’ ne tetikliyor ve neyle bağlantılı en çok ortaya çıkıyor, hak savunucuları hangi tür çalışmalar yürütmeli ki ya da ne tür konuları bulgulamaya gitmeli ki biz şiddetle ilgili gerçek bir çalışma yürütebilelim?” sorularına çözüm aramanın, verinin gücünü etkin kullanmada ve kamu vicdanını harekete geçirmede daha etkin olacağı kanaatinde olduğunu bildirdi.

Yürütülen çalışmalar ve toplanan verilerin hak savunucularının dava peşinde koşarken adaleti aramalarında ellerini güçlendirdiğini ekleyen Dağ, “antisayac, kadıncinayetlerinidurduracagiz.net” gibi örneklere yer verdi.

Son olarak veriyle ilgilenen öğrencilere düzenli okuma yapmalarını öneren Dağ, bunun dışında projeleri ve güncel siteleri takip etmenin, veri setleriyle düzenli olarak çalışmanın, filtreleri kullanma becerilerini geliştirmenin, kaynakları teyit etme yöntemlerini, erişime açmayı öğrenmenin de önemli olduğuna dikkat çekti. Dağ, bunlar için gerekli olan motivasyonu ise şöyle açıkladı:

“Veriyle çalışmak isteyen öğrenci zamanla veriyle nasıl ilgileneceğine, ona nasıl yaklaşacağına dair bir içgörü geliştirecektir. Yeter ki merakını ve çalışma isteğini kaybetmesin. ”