‘İnsan Haklarına Aykırı ve Sivil Topluma Zarar Veren Kanun Revize Edilmeli’

Venedik Komisyonu, Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanunu’nun uluslararası insan hakları kriterleriyle uyumlu olmadığını tespit etti. Komisyon, Türkiye’de sivil toplum üzerinde risk içeren bu düzenlemenin sivil toplumun katılımıyla revize edilmesini talep etti.

Avrupa Konseyi’nin anayasal konularda danışma organı olan Venedik Komisyonu, Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun’a dair 21 sayfadan oluşan kapsamlı görüş metni hazırladı. Komisyon, Kanun’un uluslararası insan hakları kriterlerine uygun olmadığı ve STK’lar üzerinde risk oluşturduğu tespitini yaptı. Komisyon söz konusu tespitlerini, Kanun’un içerdiği bazı hükümlerin, terörle mücadele amacını aşmasına ve ‘uluslararası hukuk yükümlülüklerine uygun olmamasına’ dayandırdı.

Buna göre, Kanun’da yer alan Yardım Toplama Kanunu’ndaki değişiklik; terörün finansmanı suçları ile alakalı suçlarda derneklere kayyum atanması; derneklerin İçişleri Bakanı kararı ile feshedilmesi ve yurt dışı merkezli STK’ların Kanun kapsamına alınması, örgütlenme, ifade özgürlüğü ve adil yargılanma olmak üzere temel insan hakları açısından olumsuz sonuçlar doğurma potansiyeline sahip. Diğer bir deyişle Komisyon, Türkiye’de terörle mücadele kapsamında hazırlanan 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesi Kanunu’nun insan hakları açısından kapsamlı sonuçları bulunduğunu tespit etti.

Venedik Komisyonu söz konusu çekincelerinin yanı sıra, sivil toplum aktörlerini sürece dahil etmeden kanun hükümlerinin hazırlanmasını da demokratik bir toplumun gerekliliklerini karşılamadığını hatırlattı.

Venedik Komisyonu Sivil Toplumun Çekincelerini Yineledi

27 Aralık’ta torba yasa ile kabul edilen ve dernekler üzerindeki denetimi sıkılaştıran Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun’a dair Türkiye’de sivil toplumun dile getirdiği tüm çekinceler yinelenmiş oldu.

Nitekim bu endişelerin sonucunda, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi bu yılın Şubat ayında Kanun’un uluslararası insan hakları standartlarına uygun olup olmadığı konusunda Venedik Komisyonu’nun görüşüne başvurmuştu.

Türkiye ise Kanun’un kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanına ilişkin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları ve Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) konuya ilişkin tavsiyelerini iç hukuka aktarmak üzere hazırladığını ve insan hakları kriterlerini gözettiğini beyan etmişti.

Venedik Komisyonu’nun görüşlerinin ayrıntılarına bağlantından ulaşabilirsiniz.

Komisyonu’n hazırladığı görüşün orijinal metnine ise buradan ulaşabilirsiniz.