Belediyelerin Yeşil Karnesi…

Yeşil Gelecek Derneği, iklim krizi, enerji, hava, atık, arazi kullanımı, su, biyoçeşitlilik, çevre yönetimi, ulaşım ve gürültü-görüntü-elektromanyetik-ışık gibi alanlarda hazırlanan göstergeler aracılığıyla, İstanbul'un ilçe belediyeleri için Yeşil Belediye Karneleri oluşturdu. Belediyelerin gösterge sorularına olumlu yanıt verdiği en yüksek oranın %55 olduğu belirtilen karnede, yaşam kalitesini yükseltmesi için 'yeşil belediye' çalışmalarına acil olarak başlanmasının altı çiziliyor.

Yeşil Belediye Karneleri projesinde, her bir ilçe belediyesinin yeşil belediye göstergelerinin uygulanması konusundaki mevcut durumlarının ve performans analizlerinin ortaya çıkarılması ve tüm belediyelerin yeşil belediye anlayışının güçlendirilmesi ve geliştirilmesi için bir kaynak gösterge olması amaçlanıyor. Projeyle ilgili değerlendirmelerde bulunan EKOIQ ve iklimhaber.org yayın yönetmeni Barış Doğru, yerel yönetimlerin sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik, sosyal ve çevresel süreçlerinin neresinde olduğunu bilmenin önemli olduğunu hatırlatarak, “Klişe ama “ölçmeden yönetemezsiniz” gerçekten de. Somut durumu görmenin en önemli yolu da doğru ve sağlıklı ölçüm yollarını, yani gösterge setlerini doğru bir şekilde saptamaktan geçiyor.  Yeşil Gelecek Derneği’nin hazırladığı Yeşil Belediye Karnesi Projesi ve Raporu’nun arka planında işte bu öncüller yatıyor. Eğer somut durumu görebilir ve somut tahlillerde bulunabilirsek, önümüzdeki dönemde, bu alanda ilerleme kat etmemiz çok daha mümkün olabilir.“ diyor.

Karnede Çözüm Önerileri de Yer Alıyor

Projede, gösterge setinde bulunan hava ve su ana başlığı, mevzuat dışı faaliyetleri barındırdığı için belediyelerin faaliyetlerine göre Yeşil Belediye Karnesinde puanlansa da raporun analiz kısmında ele almıyor. Belediyeler, hava ve su başlığının dışında kalan en yüksek ve en düşük aldıkları başlıklar, genel ortalamanın üzerinde ve altında kalan başlıklar birlikte incelenerek değerlendirilmiş. Karnede düşük puan alınan alınan başlıklara yönelik çözüm önerileri de sunuluyor. Raporda, 37 ilçe belediyesinin taramaları sırasında stratejik planlarda yeşil belediye kriterlerine uygun projelerin bulunduğu ve bu konuda yapıların oluşturulduğu, ancak mevzuat, bütçe sıkıntıları veya gündem değişikliği gibi gerekçelerle projelerin hayata geçirilmediği vurgulanıyor. İklim krizinde yaşanacak afetlerde belediyelerin önemli bir görevi olduğu belirtilen raporda, “Belediyeler iklim krizine karşı etki azaltma ve uyum çalışmaları yapmalı ve yaptığı çalışmalarla denetleyici olmalıdır.  Bu konuda yapılacak faaliyetler, genel olarak belediyelerde mevzuat dışı olduğu için bir üst kuruluşun sorumluluğuna bırakılmıştır. Ancak 26 Eylül 2019 tarihinde İstanbul’da yaşanan 5,8’ şiddetindeki depreminde yaşanan çeşitli aksaklıklar yurttaşların ilk olarak ilçe belediyelerine başvurduklarını bir kez daha göstermiştir. İlçe belediyelerine düşen sorumluluk oldukça büyük ancak yapılamaz değildir.” deniliyor.

Yenilenebilir Enerjinin Önemi…

Raporda değinilen bir diğer konu temiz hava. Havanın zehirli gazlardan temizlenmesinin yaşam kalitesi açısından önemli olduğu vurgulanan raporda, “Enerji tasarrufu yapılması, güneş enerjisi santrallerinin kurulması, denetimlerin yapılması, eğitim ve teşvik edici çalışmaların yapılması çok önemlidir. 37 ilçeyi incelendiğinde sadece Tuzla Belediyesi’nin Şelale Kültür Merkezi’nde güneş enerjisi paneli kurduğu görülmektedir. Bu çalışma temiz yenilenebilir enerji uygulamalarından biri olması nedeni ile son derece önemlidir.” ifadelerine yer veriliyor.

Atık konusunda yapılacak en önemli çalışmanın atık oluşumunun engellenmesi olduğu vurgulanan raporda, ilçe belediyelerinin 1. Sınıf, 2. Sınıf ve 3. Sınıf atık üreticilerine düzenli olarak denetim yapması, plastik kullanımının azaltılması, çöplerin ayrıştırarak toplanması ve kompost yapımı gibi güçlendirici eğitimlerinin önemine vurgu yapılıyor. Atık yönetimiyle ilgili diğer öneriler şunlar: “Atık ayrıştırması, belediyenin oluşum-ayrışım-bertaraf süreçlerinde atığın daha kolay işleme alınmasını, geri dönüşümünü kolaylaştırmasını, dolayısıyla da karbon salımının azaltılmasını ve ham madde tasarrufu yapılmasını sağlar, bu sebeplerle atık oluşumu önleyici çalışmalar yapmak önemli ve gereklidir. İlçe belediyelerinin OSB ve AVM gibi yerlerde gıda, teknoloji ve tekstil ürünleri gibi farklı çeşitlerde atıkların oluşması dolayısıyla mutlaka işyerleri ile ortak çalışarak, atık önleme ve ayrıştırma faaliyetleri yapmalı, yapılan çalışmalarını titizlikle takip etmelidir.”

Karneden İyi Örnekler…

Yeşil Belediye Karnesi’nde yer alan iyi örnek uygulamalarından bazıları şunlar:

Zeytinburnu’nda ZEYBİS Projesi…

Zeytinburnu Belediyesi bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması için başlattığı proje ile ilçe içinde bisiklet kullanımını arttırıcı ve teşvik edici çalışmalar yürütmekte… Belediye başkanı ve belediye personelinin bisiklet kullanımına geçmesi ile başlayan proje, haftalık bisiklet turlarının düzenlenmesi ve “ZEYBİS” projesi ile ilçe genelinde yaygınlaşmış. Bu proje, ilçe sınırları içerisinde trafik yoğunluğunun ve motorlu araçlardan kaynaklanan fosil yakıt tüketiminin azaltılması iyi örnek uygulamasıdır.

Ümraniye Çiğdemi Koruma Altında

Ümraniye Belediyesi, Endemik bir bitki türü olan Ümraniye Çiğdemi ile ilgili çalışmalar yapıyor. Endemik türü belirleme ve ekosistemi korumaya yönelik bu çalışması “Biyoçeşitlilik” başlığı için önemli bir konudur. Bu nedenle Ümraniye Belediyesi’nin endemik türünü gözeterek açtığı Ümraniye Çiğdemi Araştırma, Eğitim ve Koruma Merkezi iyi örnekler arasında yerini almış.

Tuzla Yenilenebilir Enerjide Tek İlçe

Tuzla, İstanbul’da kendi bünyesinde yenilenebilir enerji santrali işleten tek belediye. Şelale Kültür Merkezi’nin çatısına kurduğu güneş enerjisi panelleriyle kültür merkezinin enerjisini yenilenebilir olarak sağlamakta, elektrikli araç şarj istasyonuna aktararak farklı alanlarda da kullanıyor. Enerji tasarrufu sağlamakta ve kendi enerjisini üreterek yerelini güçlendiriyor. Ayrıca çöp konteynerlerine çip takarak doluluk oranlarını kontrol altına almış. Doluluk bilgileri merkezi sistemde toplanarak, çöp toplamaya çıkan araçların, çöpün tam dolu olmadığı yerlerde gereksiz tur atmasını önlenmiş. Bu uygulama karbon salınımını ve hava kirliliğini azaltarak enerji ve maddi tasarruf sağlıyor. Güneş enerjisi santrali ve mikroçipli konteyner projeleri Tuzla’nın iyi uygulama örnekleridir

Silivri’de Alternatif Bitki Yetiştiriciliği

Silivri Belediyesi, ilçe sınırları içerisinde Tarımsal Üretim ve Araştırma Merkezi (TÜRAM) kurarak bölgedeki geleneksel tarım ve bölge koşullarına uygun alternatif bitki çeşitlerinin yetiştirilmesi konusunda çalışmalar yürütüyor. Kentsel tarımın ve bölgede bulunan çiftçilerin güçlendirilmesi açısından iyi bir örnek olan proje ile bölge toprağına uyumlu bitkilerin yetiştirilmesi desteklenmekte… Aynı zamanda, Silivri Ziraat Odası ile birlikte Toprak Bitki ve Su Tahlil Laboratuvarı projesini de hayata geçirerek bölge çiftçisine yapmış olduğu tahlil ve araştırmalarla destek veriyor, Silivri Belediyesi’nin hayata geçirmiş olduğu bir diğer iyi örnek ise sahil kordonunda kişi yoğunluğunun fazla olduğu noktalara güneş enerjisi ile çalışan akıllı banklar koymasıdır. Bu banklar aracılığıyla vatandaşların kullanımına sunulmak üzere güneş enerjisiyle elektronik eşyaların şarjının yapılması mümkün oluyor.