Türkiye’nin İlk Günlük Alevi Gazetesi, Basında ‘Yol Açmayı’ Hedefliyor 

Yarın yayın hayatına başlayacak Bir Yol Gazetesi'nin kurucusu Vedat Kara ile, gazetenin kuruluş hikayesi ve misyonunu konuştuk. Toplumsal barışı arzulayan, hak savunucuları için ciddi bir platform olma iddiası taşıyan ve “Bir yol açıyoruz” sloganıyla yola çıkan gazete, gazeteciliğe güvenin tesisini de hedefliyor.

“İlk günlük Alevi gazetesi çıkarıyoruz” sözleriyle duyurdunuz. Neden Alevi gazetesi çıkarma ve Alevi vurgusu yapma ihtiyacı duydunuz? 

Türkiye’de Alevi vurgusu yapmaya ihtiyacımız vardı. Alevilik üzerinde cam tavan var ve Alevilik görünmez kılınıyor. Türkiye’de her şeye dair laf ediliyor ama bu ayrımcılık sayılıyor. Aleviliğe dair bir şey söylenince bu ayrımcılık yapmayın diye aslında tersinden bir ayrımcılık yapılıyor. Biz açıkçası buna gönderme yapmak istiyoruz. 

Mazlumun Yanında Olmak, Zalimin Karşısında Durmak

Alevilik vurgusu ayrıştırıcı olabilir mi? Alevi olmayanlar Bir Yol gazetesini neden okusun? 

İnsan haklarında kadın hakları gibi bazı gruplar açısından pozitifi ayrımcılık gerçek bir ayrımcılık değildir.  Aleviliğin de bu anlamda ayrımcılığa ihtiyacı var. Eğer diğer inançlara ve kültürleri saldıran bir dil kurarsak ayrımcılık yapmış oluruz. Biz tüm din ve dillerle, kültürlerle barışık bir ülkede yaşamak istiyoruz. Dolayısıyla dilimizi buradan kuracağız. Eğer siz “Aleviler habere nasıl bakıyor” diye bir derdiniz varsa, biz de buradan derdimiz kuracağız. Ancak Bir Yol gazetesi Aleviliğe dair iç yayın ya da ansiklopedi değil. Biz bir gazete yapıyoruz. 

Okur kitleniz kimlerden oluşacak? 

Öncelikle Aleviler olacak. Onun dışında yönü demokrasi ve barıştan yana olan, diğer toplulukların farkındalığında olan, onlarla ortak yaşam ilkesinde sorunu olamayan insanlar olacak. Biz sadece Alevi yayıncılığı yapmayacağız. Elbette Alevilere pozitif bir alan ayıracağız ama bunun dışında Türkiye’de tüm sorunları gören yerden bir yayıncılık yapacağız. Türkiye’nin ve dünyanın gündemindeki herkesi ilgilendiren konular bizi de ilgilendiriyor. 

Bir Yol gazetenin misyonu nedir? “Bir yol açıyoruz” diyorsunuz. Nasıl bir yol açacaksınız?  

Bizim yaşamak istediğimiz dünyaya dair taahhüdümüz var. Bu ülkede yaşayan tüm kesimlerle toplumsal barışı arzuluyoruz. Birinin diğerine kem gözle bakmayacağı, ötekinin ibadetini, yaşamını, dilini dinini horlamayacağı bir toplum arzuluyoruz. Elbette demokrasi, moderniteden ve bilimden yana bir yaşam ve dünya beklentimiz var. Bunun içine toplumsal adaleti de ekleyebiliriz. Bütün bunları da içeren bir Türkiye arzuluyoruz. Dolayısıyla bunların karşısındaki duruşlara tabi ki muhalifiz. Aleviliğin temel desturu “mazlumun yanında olmak, zalimin karşısında durmak”. Bu varsa eğer siz burada sessiz kalamazsınız, burada tarafsız olamazsınız. Bu çizgide yayın yapacağız, muhalif olma çizgimiz bu ve bu bizim aynı zamanda misyonumuz. Şunu da ifade etmek isterim: gazetecilik siyasi aktivzayson alanı değildir. Gazeteci olarak aktivist değilsiniz.  

Bir Yol Hak Savunucuları İçin Ciddi Bir Platform

Siz Aleviler adına hak savunuculuğu yapacak mısınız? 

Biz bir platform oluşturuyoruz. Sadece Aleviler adında değil, bu ülkede bu bahsettiğimiz konuları dert edinen kesimler için; haberciliği tarafsız şekilde ve haberciliğin 5N 1K kuralına, habercilik etiğine uygun şekilde şekilde yapmak istiyoruz. Bunun dışında çok sesli bir yazar kadromuz var. Elbette tüm yazarlar Alevi değil. Yazarlarımız demokratik insanlar ama siyaseten farklı mahallere mensuplar. Biz, daha insani bir dilin, seviyeli bir dilin oluşabileceği bir alan açmak istiyoruz. Bir Yol bir platform. Bu sadece kendimize dair değil, toplumun diğer kesimleriyle de öyle. Biz polemikler üzerinden gazetecilik yapmak istemiyoruz.  

“Bir Yol hak savunucuları için ciddi bir platformuz” dediniz. Alevilerin örgütlü olduğu sivil toplum kuruluşları ile nasıl bir ilişkiniz var?

Biz gazetecilik deneyimimizle biraz farklı bir yol izlemeye çalıştık. Bağımsız meselesi önemli bir meselesidir. Birlikte hareket ettiğiniz insanlar da dâhil olmak üzere, sizin bağımsız bir çizginiz olmalı, kendi gündem ve hikâyeniz olmalı ve o hikâye içinde bu insanlara da dokunmalısınız. Dolayısıyla, biz herhangi bir STK’nın kendi gündemine dâhil olmak yerine, onların gündeminin ana fikrini ya da toplamda yapmak istediklerini yansıtabiliriz. Bir şekilde yapmak istediklerine değinebiliriz. Ancak hiçbir kurumla doğrudan bir bağımız yok, bağımsızız. 

Siz “Alevi yayıncılığı” tabirini kullanıyorsunuz. Alevi yayıncılığı yapanlar, medyanın yaşadığı sorunlardan azade mi? Siz Bir Yol yayın kadrosunda, gazetecilere ne tür haklar vereceksiniz? 

Alevi yayıncılığında biz deneyimlerle ilerliyoruz;  sorunlar var tabii ; her şeyi mükemmel yaptık, başardık ve sürdürüyoruz diyemeyiz. Alevi yayıncılığı yapabilmek o kadar kolay değil. Mesela Alevi televizyonlarının çoğu reklam pastasından pay alamazlar. Alevilerin “elele, el hakkı desturu” var, bu şekilde imece ve lokma paylaşımı şeklinde Alevi yayıncılığı varlığını sürdürebiliyor. Çalışanlar, daha cüzi rakamlarla işlerini yürütüyor. Başlangıçta çoğu gönüllülerdi;  süreç içinde profesyonel oldular. Şimdi biz Bir Yol gazetesi ile bunu bir aşama daha yukarı çıkarmak istiyoruz. Biz büyük sermaye sahibi medya ile yarışamayız. Ama şunu yapabiliriz: bütün çalışanlarımızı kadrolu ve telifli çalışanlar olarak ayırıyoruz. Kadrolu çalışanlarımızın tamamı sigortalı olacaklar, onların sosyal haklarını sağlayacağız. Telifli olarak çalışan arkadaşlara da yasal olarak verilmesi gereken haklarını sağlayacağız. Biz bunlara özen göstereceğiz. Biz başından itibaren olması gerektiği gibi, gazetecilere vaatlerimiz yerine getireceğiz. Bu bir kurumsallaşma süreci, elbette şuan olduğumuz durum ile bundan 1 yıl sonraki süreç farklı olacak. Ama bu koşullarda şuan, bu işin ilkeleri ve piyasa koşullarına göre hareket ediyoruz. 

Biryol basılı bir gazete olacak. Tüm içerikler aynı zamanda internet sitesinde yer alacak mı? 

İçeriklerin bir kısmı internette olacak. 

1970’lerin Gazetecilik Geleneğinden İlham Almak: Her Şeyden Biraz Olan Gazete 

Neden internet gazeteciliği yerine daha maliyetli ve zor olan basılı gazete çıkarmayı tercih ettiniz? 

Gazetenin basılı olması zor ve maliyetli ancak düşünülenin aksine internet medyacılığı daha maliyetlidir. 30 yıllık gazetecilik deneyimim var. Eğer çok kaliteli ve hızlı içerik üretecekseniz internet medyası çok daha maliyetli. Basılı medyada ise kâğıt meselesi var. Kâğıt zaman zaman çok dezavantajlı hale gelebiliyor. Açıkçası bizim solun, Alevilerin yayıncılık konusundaki işletme deneyimlerinden sorunlar da kaynaklandığını düşünüyorum. Bizler deneyimlerle bugünlere geldik. Basılı gazete çıkarmak çok da yapılamaz değil. “Basılı gazete çıkarılamaz” diyenler büyük sermaye. Büyük sermaye diyor ki, “Bunu siz yapamazsınız, bizim paramız var, sizin emeğiniz var: bizim adımıza siz gazetecilik yapın, emekçi olarak çalışın”. Ama bugün durum artık bunu da aştı ve “bizim istediğimizi yazın” diyen, medyayı kendi siyasal ve ekonomik bağlantılarının aracı olarak görmeye dönüştü. Gazetecilik tükenmeye yüz tuttu. Kimse basılı medya cesaret edemiyor. Bizimki biraz risk ve cesaret… 

Basın tarihinde, Bir Yol “şu geleneğin devamı ya da şu gelenekten ilham aldı” diyebilir misiniz? Yoksa tamamen ayrı bir yerdeyiz mi dersiniz?

Biz çok ayrı bir yerdeyiz demiyoruz. Biz, biraz fazla geleneğin başına döndük. 1970’lerin ve 1980’lerin başındaki gazeteci ailelerin yaptığı tarza dönmek istiyoruz. Biz Karacan ailesinin, Simavi ailesinin, Dinç Bilgin’lerin, siyasi görüşleri ne olursa olsun, bu insanların gazetecilik yapma kültürleri vardı. Bu kültür yok oldu. Şimdi medya,  matbaadan gazetecilikten anlamayan kişilerin yönettiği ve para kazanma dertlerinin olmadığı bir hale geldi. Bugün çok büyük gazeteler kapanma noktasına geldi. Bunlar bilinçli olarak yapıldı, bunlar ekonomik ve sosyo -politik tercihle yapıldı. Çünkü medya patronlarının çok başarılı yöneticileri var ve bunların bu gidişatı görmemeleri imkânsız.

Dolayısıyla, biz onlardan farklı bir şey yapacağız. Mesela, Radikal güzel bir gazete idi, ama bizim hedefimiz o tarzda bir gazete çıkarmak değil. Biz daha kolay bir şey yapmak istiyoruz.

Eski gelenekçi ekolun yaptığını yapacağız: gazete haber verir, bilgi verir, eğlendirir, düşündürür.

Gazetede her şeyden biraz vardır. Bir Yol’da da haber var; politik olarak yazacak yazarlarımız var. Magazin de bizim için bir haberdir, fal ve bulmacamız da var. Turna adlı Pazar ekimiz var. 

Biz mesela Gazete Duvar’ı önemsiyoruz. Duvar, gazetecilikte çok sağlıklı bir yol tutturdu. Çok nesnel olarak haberciliğin tüm etik kuralları var. Ayrıca çok da iyi analiz ve yorumları var. Haber ile analizi ayırmanın gerekli olduğunu düşünüyorum. Bu ayrılmadığında,  muhalif habercilik zarar görür. Gazetecilik sadece muhalefet aracı değildir. Her kurum, kendi işini yapmalıdır. Bizde biraz karıştı. 

Gazetenin ücreti nedir? 

Pazar günleri hariç 1,5 TL, Pazar günü ek nedeniyle 2 TL.  Olması gereken rakam 2 TL ama gazete okurunun dar gelirli insanlar olduğunu düşünüyoruz. Biz de kurumsal olarak para kazanan, çalışanlarımızın haklarını vererek sürdürülebilir bir gazete yapmak istiyoruz. Ama gazeteciliği de zenginleşme aracı olarak da görmüyoruz. 

Bir Yol gazetesini Türkiye’nin her yerine dağıtacak mısınız?

Türkiye genelinde dağıtıma gireceğiz. Satış öngördüğümüz yerlerde tabi daha yoğun gireceğiz. Bazen bayilerden de sorunlar olabiliyor. Ancak günlük gazetede çok fazla sorun yaşanmayacağını düşünüyorum. 

Yayın hayatına yeni başlayacak Bir Yol için, son olarak ne eklemek istersiniz? 

İddialıyız, başarabileceğimizi düşünüyoruz ama bu kesin olur diyemiyoruz. Çeşitli sorunlar yaşanabilir. Türkiye gerçekleri çok zor ama Bir Yol iyi planladığımız bir çalışma; iyi bir kadromuz var. Çok geniş kadromuz yok ama iyi muhabir, editor ve yazarlarımız var. Ve ilişkilerimizin de buna katkı sağlayacağını düşünüyorum. Bunu başarabilirsek, aslında belki pek çok şey için yeni bir yol açacağız. “Bir yol açıyoruz” dediğimiz şey bu: gazeteciliğe güvenin tesisinde birazcık emeğimiz olabilir. İyi işler de yapılarak başarılabileceğini gösterebilirsek, bu basın tarihinde iyi bir şey olur.  

Gazetecilik okuyan ve işsiz gazetecilere umut olmak istiyoruz. Belki bizim yolumuzdan giden başka yayınlar da olacak. Şuan basında çok ciddi bir boşluk var. Muhalif yayınlar var belki ama siyasi angajmanlar onları daraltıyor olabilir. Basındaki bu boşlukta, bizim tarzımızda gazetecilik yapan, renkleriyle yayın yapan gazetelere ihtiyaç var.