Kadın Kırsal Kalkınma Girişimlerinin Gıda Zincirindeki Hayati Rolü

Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı, 3 Aralık 2020’de “Kadınlar Liderliğinde Kırsal Kalkınma Girişimleri Paneli” düzenledi. Arjantin, Hindistan, İspanya , Porto Riko ve Türkiye’den toplam 8 kadın, kendi yerellerinde kurucusu oldukları ve liderliğini yürüttükleri kırsal kalkınma girişimlerinin ilham verici ve kadınlarla birlikte çevrelerini dönüştürücü hikayelerini paylaştı. Panel, alternatif üretim ve tedarik modellerini örgütleyen kadınların hikayelerini ve COVID-19 salgınında kesintiye uğrayan küresel gıda tedarik zincirinin sürmesinde küçük üreticilerin rolünü ve önemini gösteriyor.

2019 yılından bu yana Oxfam Konfederasyonu’nun dünyadaki 20 üyesinden biri olan Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV), yoksulluk ve eşitsizliklerin olmadığı bir toplum yaratmaya katkıda bulunmak için dar gelirli kadınların kalkınmadaki liderliklerini güçlendirmek amacıyla faaliyetlerini yürütüyor. KEDV, Türkiye’de başarılı örnekler yaratması için kadın kooperatiflerini destekliyor. Ulusal ve uluslararası düzeyde deneyim paylaşmalarını hedefleyen KEDV, bu kapsamda “Uluslararası Deneyim Paylaşımı Toplantıları” organize etmeye başladı. Bu serinin dördüncüsü, kadınların tarım ve gıda alanındaki kalkınma girişimlerini konu alan “Kadınlar Liderliğinde Kırsal Kalkınma Girişimleri Paneli” 3 Aralık 2020 tarihinde Zoom üzerinden yapıldı.

KEDV tarafından organize edilen panele Arjantin’den Çiftçi Aileler Derneği, Hindistan’dan Swayam Shikshan Prayog, İspanya’dan İspanya Tarım-Gıda Kooperatifleri Kadınlar Derneği ile Zeytin Sektörü Santa Rita Kooperatifi, Porto Riko’dan Bucarabón Vakfı, Türkiye’den ise Biga Kadın Kooperatifi, Defne Kadın Kooperatifi ve Yelki Kadın Kooperatifi’nin kadın liderleri katıldı.

Panelde kadınlar, ülkelerinde hayata geçirdikleri yerel girişimlerin toplumun güvenli ve yeterli gıdaya erişmesindeki rolü ile kadınların ve toplumun güçlenmesine yaptıkları katkıları anlattılar. Kadınlar ayrıca, diğer girişimler ve ağlarla kurdukları işbirliklerine, endüstriyel üretime karşı yerelde küçük üretimin desteklenmesinde kamu politikalarını ve desteklerini etkileme stratejilerine ilişkin deneyimlerini paylaştılar.

Kaynakların Sadece %25’ini Kullanan Küçük Çiftçiler Dünyayı Besliyor

KEDV tarafından paylaşılan verilere göre, dünya genelindeki nüfusun %70’ini küçük çiftçiler besliyor. Dünyanın sadece %25’ini besleyen endüstriyel gıda zincirleri, tarım arazilerinin %75’inden fazlasını, tatlı suyun %80’ini kullanıyor. Dahası, endüstriyel gıda zincirleri tarımsal sera gazı emisyonlarının %90’ından fazlasını oluşturuyor. FAO 2020 raporu, geçtiğimiz yıl yaklaşık her 10 kişiden 1’inin açlık çektiğini COVID-19 salgını ile bu durumun daha da kötüye gideceğini öngörüyor. Diğer bir deyişle, mevcut gıda sistemi hem dünyayı beslemekte yetersiz kalıyor hem de eşitsizliği ve yoksulluğu derinleştiriyor, küresel krizleri besliyor!

İşte bu tabloda, herkes için gıda güvenliğini sağlamanın, eşitsizlik ve yoksullukla mücadelenin yolu; dünyanın çoğunluğunu besleyen küçük üreticilerin desteklenmesinden geçiyor. Ancak küçük üreticiler küresel düzeyde tarımsal desteklere, finansal ve pazar olanaklarına yeterince erişemiyor, ürün fiyatlarını belirleyemiyor, tarımsal politikaları etkileyemiyor.

Bu tabloda dikkat çeken bir diğer veri, küresel gıda üretiminin çoğunun gelişmekte olan ülkelerde %60 ila %80 oranında kadınlar tarafından yapılıyor olması. Bu üretim gücüne rağmen, kadınlar mülkiyet haklarına, eğitim, finansman, teknik destek, teknolojik araçlara erkeklere göre daha az erişiyor ya da hiç erişemiyor. Kadınların küresel gıda döngüsündeki hayati rolleri ve katkıları görmezden geliniyor. Kadınlar karar alma süreçlerine dahil edilmiyor.

Küçük Üretici Kadınların İlham Verici Hikayeleri

KEDV’in düzenlediği “Kadınlar Liderliğinde Kırsal Kalkınma Girişimleri Paneli’ne katılan 8 üretici kadın, kendi yerellerinde tüm olanaksızlıklara ve erkek egemen sistemlere rağmen toplumun ihtiyacı olan ürünleri üretmek için bir araya gelip hayata geçirdikleri girişimlerinin ilham verici hikayesini anlattılar. Yanı sıra, sorunlarının ortaklığını ve erkek egemen sistemle mücadelede geliştirdikleri yaratıcı yöntemleri ve pandemide üretici pazarları dijitale aktarma çabalarını paylaştılar.

Arjantin Çiftçi Aileler Derneği’nden panele katılan Roxana Coman, sebze ve meyve üretimini sürdürürken bulundukları bölgede suya erişimde sorun yaşamalarına karşın farklı şekillerde mücadeleye devam ettiklerini aktardı. Coman, özellikle sürdürülebilir tarımda ilaç kullanımının önlenmesi ve yeni kuşağa bilgi aktarımına dikkat çekti.

Yelki Kadın Kooperati’nden Eda Filiz Yaşoğlu, 2019 yılında İzmir Güzelbahçe ilçesi Yelki köyünde kurulmuş yeni bir kooperatif olmalarına rağmen elde ettikleri başarının hikayesini paylaştı. Denize yakın bir bölgede olan köylerini rant alanı olmaktan çıkarmak için mücadele veren kadınlar, üretimin durduğu bir dönemde tarlalarının villa olmasını bekleyen köylüleri tarımsal üretime yönlendirdi. Köylüler arasında ürün seçimine karar veren kooperatif, köyde çeşitli ürünlerin yetişmesini sağladı. Yelki Kadın Kooperatifi sayesinde kadınlar pazarda kendi yetiştirdikleri ürünleri satarak asgari ücretin iki katı gelir elde etmeye başladı.

Panelin tümünü KEDV’in YouTube kanalından izleyebilirsiniz.