Yunanistan’da Göçmen Kampı Moria Yanıyor!

Türkiye’ye Assos’tan sadece 5.7 deniz mili (yaklaşık 11 km) uzaklıkta olan Midilli adasında dün (8 Eylül 2020) yangın çıktı. Mülteciler arasındaki çatışma nedeniyle çıkan yangının kaynağında aslında koronavirüs yer alıyor! Yangında ilk belirmelere göre herhangi bir can kaybı ya da yaralanma bulunmuyor. Yunan başbakanı yangın nedeniyle kabineyi topladı.

Yangın Çıktı mı Çıkarıldı mı?

Midilli’deki Moria Kampı geçen hafta Somalili göçmenlerin koronavirüs testinin pozitif çıkmasının ardından karantina altına alınmıştı. Kampta hâlihazırda 35 teyit edilmiş koronavirüs vakası bulunuyor. Fakat bu rakamın henüz izlemeler tamamlanmadığı için daha yüksek olduğu düşünülmekte.

Yangının tam olarak nasıl başladığı belirsizliğini korurken, Yunan yayın organı ANA’ya göre yangın koronavirüslü 35 kişinden bazılarının aileleriyle birlikte tecrit edilmeyi reddetmesinin ardından meydana geldi. Bunun yanında Midilli adasında yer yer şiddetli rüzgârların körüklediği orman yangınları da devam etmekte.

Médecins Sans Frontières Koordinatörü Marco Sandrone’nin BBC’ye yaptığı açıklamaya göre ise “Kampın birkaç farklı noktasında meydana gelen yangınlara protestoların neden olduğunu söylemek zor. Fakat göçmenler burada uzun zamandır insanlık dışı koşullarda hayatlarını sürdürmeye çalışıyordu. Burası bir saatli bombaydı ve patladı.” Bununla birlikte göçmenlerin koronavirüs hastaları ile birlikte karantinaya alınmak istemediği de bilinen bir gerçek. Yunan hükümet sözcüsü ise kundakçılık raporlarının soruşturma altında olduğunu ve ada genelinde olağanüstü hal ilan edileceğini söyledi. 

Göçmenlerin eşyaları ile birlikte liman kenti Midilli’ye girmeleri engellenmekte. STK raporlarına göre ise yangından sonra tarlalarda birçok göçmen uyumaya çalışmakta. Kentin Belediye Başkanının yerel radyoya verdiği demeçte göçmenlerin kamplarından ayrılmasının endişe yarattığı vurgulanmakta. Belediye Başkanına göre “Göçmenlerin kampı terk etmesi son derece tehlikeli, aksi takdirde koronavirüs pozitif kişiler virüsü bütün adaya yayabilir.” Hâlihazırda da göçmenler yangın nedeniyle dağlara doğru yönelmiş durumdalar.

Mültecileri destekleyen STK’lardan Stand by Me Lesvos da adanın bazı yerlilerinin göçmenlere saldırdığını ve köylerden geçişlerini engelleyerek onlardan korunmaya çalıştıklarını ifade etmekte. Yunanistan göç bakanlığı sekreteri Manos Logothetis’e göre ise “Moria Kampı’nda yaşananlar tam bir felaket.”

Göçmenler Niçin Adalardalar?

Eylül 2020 itibariyle Yunan adalarında yaklaşık 12.000 göçmen, kapasitelerinin kat kat üstünde dolu kamplardaki zorlu koşullarda hayatını sürdürmeye çalışıyor. Son beş yılda (2015-2020) Yunanistan toprakları üzerinden Avrupa’ya ulaşmak üzere yaklaşık 1 milyon göçmen geçti. Bu göçmenlerin bir kısmı yakalanarak geri gönderilmek üzere Yunan adalarındaki insan sağlığına elverişsiz kamplarda tutulmakta.

Midilli, Sisam, Sakız ve Kos Adaları göçmenlerin Türkiye üzerinden Avrupa’ya doğu kanadından göç akışının ilk noktaları konumundaydı. Bir kısım göçmen ise Edirne-Yunanistan sınırı üzerinden Meriç Nehri’ni aşarak Yunanistan anakarasına giriş yapmaya çalışmaktaydı. Fakat AB’nin ve Yunanistan’ın katı tutumları nedeniyle söz konusu rotadan göç akışı nispeten azaldı.

Midilli Adası’ndaki Afgan bir kadının geçen yılki ifadeleri ise bugünkü yangının kaynağını işaret etmekte: “Afganistan’da iyi bir hayatımız vardı fakat Taliban çocuklarımı tehdit etti. Özel okula giden kızlarımın kaçırılmasından korkuyordum. Bu ülkelerde (Avrupa’yı kastediyor) daha iyi koşullarda yaşayacağımızı düşündük. Adada Afganlarla Araplar neredeyse her gün kavga ediyor.”

Aslında Yunanistan göçmenler için bir hedef ülke değil, sadece bir dinlenme noktası konumunda. Göçmenler için planlanan varış noktası ise Almanya, Fransa ve Belçika gibi refahın daha yüksek olduğu coğrafyalar. Göçmenler söz konusu rotayı kimi zaman yürüyerek (kamplarda göçmenlere yeni ayakkabı verilmesi bu nedenle yasak) kimi zamansa buldukları küçük ulaşım araçları ile kat ediyor.

11 milyon nüfuslu Yunanistan 2012’de başlayan ekonomik krizin sonuçları ve kısılan kamu harcamaları ile mücadele ettiğinden ayrıca anakara ve adalarındaki göç krizi ile başa çıkabilecek kapasiteye sahip değil. Yıllarca Midilli üzerinden göç etmek isteyen binlerce göçmen kampa yerleştirildi fakat Atina’daki ağır bürokratik süreç nedeniyle iltica başvuruları bir türlü işleme konulamadı. AB, zirvelerinde göçmenleri farklı üye devletler arasında yeniden yerleştirmeye çalışırken, belirli üye devletlerdeki hükümetler bu önerileri reddetmekte. Söz konusu “Kale Avrupa” tutumu nedeniyle göçmenler bakımsız koşullarda aylarca bekletiliyor.

Buna karşın Yunan hükümeti, Yunan adalarında göçmenleri barındırmak için kapalı gözaltı alanları inşa etmeyi planlıyor. Bu bilgiye sahip olan Midilli kamplarındaki göçmenlerin Şubat ayında adaya inşaat ekipmanı getiren yetkililere izin vermediği bilinmekte.

Nisan ayında Human Rights Watch yetkilileri, Yunan adalarındaki sağlıksız kamp koşullarında bulunan göçmenleri kastederek Yunan hükümetini adalarda oluşabilecek muhtemel bir koronavirüs salgınının krize neden olabileceğine ilişkin uyarmıştı!