DAKA Geliştirdiği Yeni Politikalarla Kalkınma Sürecini Destekleyici Faaliyetler Yürütüyor

18-21 Nisan tarihleri arasında Tarım ve Orman Bakanlığı desteğiyle İstanbul Kongre Merkezi’nde İstanbul Peynir Festivali düzenlendi. Lokal üreticileri teşvik etmek ve yeni pazarlara erişmesini sağlamak bu anlamda sektör paydaşlarının bilgi-birikim ve kültürlerinin paylaşımını sağlamak amacıyla düzenlenen festivalde Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) standında yöresel ürünler tanıtıldı. Uzman Harun Çiçek ile DAKA ve sivil toplum güçlendirme faaliyetleri üzerine konuştuk.

Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın temel hedefleri nelerdir?

DAKA ilk olarak TRB2 Bölgesi’nde (Bitlis, Hakkari, Muş ve Van) yerel potansiyelleri, kaynakları ve imkânları katılımcı bir yaklaşımla harekete geçirerek sürdürülebilir bir kalkınmayı sağlamayı hedeflemektedir. Bu bölgeyi beşeri sermayesini geliştirmiş, etkin üretimle ekonomide yapısal dönüşümü ve büyümeyi sağlamış, oluşan sosyal refahtan herkesin adil bir şekilde faydalandığı, doğal ve kültürel mirasını koruyarak kullanan, yaşam kalitesi yüksek, jeo-ekonomik konumu ile çevresine etki edebilen bir yer haline getirmek hedefindedir.

DAKA’nın  sivil toplumu güçlendirmek adına yürüttüğü güncel faaliyetler nelerdir?

Kalkınma Ajanslarının asli görevleri arasında; bulundukları bölgelerdeki bölgelerarası gelişmişlik farklarını azaltmak, bölgenin kaynak ve olanaklarını tespit etmek, ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, başka kişi, kurum ve kuruluşların yaptığı araştırmaları desteklemek gibi faaliyetler bulunmaktadır. DAKA kamusal olmayan sivil toplumu güçlendirmek adına TRB2 Bölgesi illerinde sivil toplum öncüleri olan sivil toplum kuruluşlarına teknik destek ve fizibilite desteği sağlamaktadır. Sivil toplum kuruluşları da kamu kurum ve kuruluşları gibi ajansın paydaşlarındandır. Teknik destek ile sivil toplum kuruluşlarına eğitim verme, program ve proje hazırlanmasına katkı sağlama, geçici uzman personel görevlendirme, danışmanlık sağlama, lobi faaliyetleri ve uluslararası ilişkiler kurma gibi kurumsal nitelikli ve kapasite geliştirici hizmetleri sağlamaktadır.

Sivil toplumu geliştirici olarak ajansın faaliyetlerinden bir diğeri fizibilite desteğidir. Fizibilite Desteği bölgenin kalkınması ve rekabet gücü açısından önemli fırsatlardan yararlanılmasına, bölge ekonomisine yönelik tehdit ve risklerin önlenmesine, bölgenin yenilik ve girişimcilik kapasitesinin geliştirilmesine yöneliktir. 2009-2019 yılı arasında sivil toplum kuruluşlarına 13 adet fizibilite desteği sağlanmıştır.

Ajans sivil toplumu güçlendirmek adına sivil toplum öncüleri sivil toplum kuruluşlarına sağladığı teknik ve fizibilite desteği haricinde gerçekleştirdiği toplantılara, çalıştay ve konferanslara sivil toplum kuruluşlarını da davet ederek toplumda işbirliği kültürünü geliştirmeye çalışmaktadır.

DAKA içerisindeki planlı kalkınma hedeflerine ulaşan şehirlerden somut örnekler verebilir misiniz?

Kalkınma ajansları beş yıllık kalkınma planı gibi üst ölçekli planlarla uyumlu ve bölgeler arası farklılıklara istinaden görev alanlarında bölge planları hazırlamaktadır. Bu kapsamda TRB2 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı ajansın uygulama sürecinde olduğu bölge planıdır. Bölge Planı ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlayıcı birçok alanda hedef ve stratejileri içermektedir. Ülkemiz gelişmekte olan bir ülkedir ve bölgemiz de ülkenin en geri kalmış bölgeleri arasındadır. Bu nedenle bölgede kalkınma hedeflerine tamamen ulaşan bir şehir yoktur. Çünkü kalkınma aslında bir süreçtir ve bu süreçte kalkınmanın sağlanması için sosyal ve beşeri sermayenin ve bunların içerisinde kurum ve kuruluşlarının, özel sektörün, sivil toplum kuruluşlarının ve toplumun birlikte hareket etme, işbirliği yapma, ortak karar alma gibi olguları gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Ajans planlı kalkınma hedeflerine tamamen ulaşamasa da bu yolda emin adımlarla ilerlemektedir. DAKA destek programları ile özel sektör, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşlarını destekleyerek istihdam alanlarının oluşturulmasına, kadınların ekonomik ve sosyal hayata katılmasına, bölge öğrencilerinin sosyal ve bilimsel gelişme alanlarına dokunmalarına katkı sağlamıştır. Geliştirdiği yeni politikalarla kalkınma sürecini destekleyici faaliyetlerde bulunmaktadır.

Ajans Mali Destek Programları kapsamında lokomotif görevi görecek ve bölgenin kalkınma hedeflerine ulaşmasını sağlayacak yatırım altyapısını destekleyici faaliyetleri gerçekleştirmiştir. Yatırım altyapısının geliştirilmesi için imalat sanayi, tarım ve hayvancılık, hizmet,  ticaret, turizm sektörleri desteklenmiştir.

Peynir Festivali’nde DAKA hangi görevleri üstlendi?

Kiraladığımız 120 m2 alanı TRB2 Bölgesinde faaliyet gösteren üreticilere tahsis ettik. Bitlis Tulum Peyniri, Van Otlu Peyniri, Muş Kaşarı ve Hakkari’nin Lavaş Peyniri, otlu peynirlerini ilgililerin beğenisine sunmuş olduk. Ayrıca Bitlis ve Hakkari’nin eşsiz doğasından gelen tamamen doğal ortamda elde edilen arı ürünlerini de fuar vesilesiyle tanıtmış, tattırmış olduk. Özellikle ulusal kanalların, tanınmış gurmelerin fuara ve standımıza ilgisini görünce hedeflerimize büyük ölçüde ulaştığımızı söyleyebiliriz. Çünkü fuara katılmaktaki en büyük amacımız Hakkari, Van, Muş ve Bitlis’i; sanayinin, kimyasal maddelerin kirletmediği temiz coğrafyamızı ve bu temiz coğrafyadan elde edilen peynirleri, balları tanıtmaktı. Bütün bunların yansımalarını fuar boyunca görmekteyiz.

DAKA’nın işbirlikleri nasıl kuruluyor?   

Esasen kalkınma ajansları zaten bölgesel kuruluşlardır. Dolayısıyla bir takım kararlar, politikalar yerelde üretilir. Yerel halkın ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Kurulduğu günden bu güne DAKA turizm, tarım, sanayi alanında bir takım teşvikler sağladı üreticilere, kadınlara ve dezavantajlı gruplara yönelik mali destek programları uyguladı. Kalkınma ajansları yönetim kurulunda ajansın faaliyet alanındaki illerin valileri, il belediye başkanları, ticaret ve sanayi odaları başkanları ve il genel meclis başkanları bulunur. Aynı zamanda kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, STK temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan ve ajans organları arasında bulunan; kalkınma kurulu gibi bir kurul vardır. Çok geniş katılımlıdır. Tüm bunlar yereldeki halkın ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturulmuştur. Toplumun değişik katmanlarından müteşekkil bu organlar aynı zamanda demokratik katılımı güçlendirmektedir.