Dünyanın İlk Doğa Koruma Kütüphanesi

İzmir’de, Seferihisar’ın Orhanlı köyünde doğa koruma ve doğa kültürü üzerine çalışmalar yapan araştırmacılar için dünyanın ilk doğa koruma kütüphanesi kuruldu. Kütüphane Sorumlusu Şeref Demirtaş, çalışmalarını Sivil Sayfalar için anlattı.

Doğa Koruma Kütüphanesi kurma fikri nasıl ortaya çıktı, fikrin hayata geçiş sürecinde neler yaşandı, ne kadar zamanda kuruldu ve kimler katkı sundu?

Doğa Kütüphanesi, doğa koruma ve doğa kültürü üzerine çalışmalar yapan araştırmacılar için kurulan bir konu kütüphanesi. Doğa koruma alanında çalışmalar yapan araştırmacıların, bu alandaki bilgi kaynaklarına ulaşabilmesi için kuruldu. Doğa Kütüphanesi fikri, doğa koruma alanında çalışmalar yapan araştırmacıların, bu alandaki bilgi kaynaklarına ihtiyaç duymaları halinde başvurabilecekleri bir konu kütüphanesine olan ihtiyaçlarından doğdu. Kütüphane kurulum çalışmaları 2018 yılında başladı ve doğa koruma alanında Türkiye’deki ve dünyadaki bilgi kaynaklarını derleyerek araştırmacıların kullanımına sunmayı amaçlamakta. Kütüphane kurulum süreci teknik olarak 2018 yılında başladı ancak, koleksiyon oluşturma süreci itibariyle Doğa Kütüphanesi’nin ilk halkası, Doğa Derneği’nin arşivi ile Tansu Gürpınar, Güven Eken ve Özcan Yüksek’in özel koleksiyonlarının dahil olmasıyla meydana geldi.

Önemli Kuş Alanları ve Kadim Üretim Havzaları başta olmak üzere biyolojik çeşitliliğin korunması, doğa kültürü, doğa hukuku, doğa felsefesi, doğa okuryazarlığı, doğa sanatları gibi konular Doğa Kütüphanesi’nin içeriğini oluşturuyor. Türkiye’de ve dünyada tüm bu alanları bir bütün olarak kapsayan bir kütüphane çalışması bulunmuyor.

Kütüphanenin Seferihisar’da olmasının özel bir nedeni var mı? Başka doğa kütüphanesi örnekleri var mı?

Doğa Kütüphanesi, Doğa Derneği’nin araştırma ve kurs çalışmalarını da yürüttüğü Doğa Okulu bünyesinde oluşturulmuş, dolayısıyla Doğa Okulu’nun araştırma binası içinde, Seferihisar’ın Orhanlı köyünde yer alıyor. 

Kuşlar, tehlikedeki türler, Önemli Doğa Alanları, Önemli Kuş Alanları ve Kadim Üretim Havzaları başta olmak üzere biyolojik çeşitliliğin korunması, doğa kültürü, doğa hukuku, doğa felsefesi, doğa okuryazarlığı, doğa sanatları gibi konular Doğa Kütüphanesi’nin içeriğini oluşturuyor. Türkiye’de ve dünyada tüm bu alanları bir bütün olarak kapsayan bir kütüphane çalışması bulunmuyor. Dünyada spesifik konu kütüphaleri yaygın, Türkiye’de de sağlık bilimleri, tarih, edebiyat, müzik gibi çeşitli özel konu kütüphaneleri olmakla birlikte, doğa koruma üzerine ve yukarıda belirttiğim bütünlükte bir kütüphane bulunmuyor. Tüm bu konuları bir araya toplayan Doğa Kütüphanesi, Türkiye’nin ilk doğa koruma kütüphanesi.

Kütüphane kaynaklarına kimler erişebilecek, kaynakların online platformlara taşınması gibi bir düşünceniz var mı?

Doğa Kütüphanesi, biyolojik çeşitliliği yaşatmak, doğa haklarını savunmak, doğanın kültürünü taşımak üzerine çalışan herkesin kullanımına açık. Araştırmacılar, basılı kaynakları (kitap, dergi, rapor vb.) ödünç alamazlar. Doğa Kütüphanesi bilgi kaynaklarından fotokopi çekebilir ya da kaynaklardan dijital olarak yararlanabilirler. Doğa Kütüphanesi kullanıcıları, kullandıkları her türlü bilgi ve bilgi kaynağını fikri ve sınaî haklar doğrultusunda kullanıp, eser sahiplerinin haklarına saygı göstermelidir. 

Doğa Kütüphanesi’nden yararlanmak isteyen araştırmacıların kütüphaneye gelmesi şart değil; kütüphanedeki tüm kaynaklar uluslararası standartlarda bir kütüphane otomasyon programı aracılığıyla internet ortamında aranabilmekte. Dijital kaynaklara da bu otomasyon programı aracılığıyla erişim sağlanmakta. 

Doğa Kütüphanesi de dünyanın en büyük kütüphanesinin yaşaması için çalışmalarını devam ettirmektedir.

Bütün kamu için çok değerli olan bu çalışmaya nasıl katkı sunulabilir? 

Dileyen herkes, doğa kültürü, doğa araştırmaları, doğa koruma konularında bilgi kaynaklarını paylaşarak, Doğa Kütüphanesi’nin koleksiyon geliştirme süreci içerisinde yer alabilir; yine dileyen herkes, Doğa Kütüphanesi koleksiyon geliştirme çalışmaları kapsamında oluşturulmakta olan listelerdeki kaynakların sağlanması için destek verebilir.

Derneğimizin Onursal Üyesi Tansu Gürpınar’ın da belirttiği gibi “Biyolojik çeşitlilik bir bakıma dünyanın en büyük ve en değerli kütüphanesidir. Ve biz doğaseverler, doğa korumacılar, bu kütüphanedeki kitapların zarar görmemesi için canla başla çalışıyoruz.” Doğa Kütüphanesi de dünyanın en büyük kütüphanesinin yaşaması için çalışmalarını devam ettirmekte. Koleksiyonumuzun geliştirilmesi için hem Doğa Derneği arşivinin hem de destekçilerimizin katkılarıyla Doğa Kütüphanesi’nin dermesini geliştirmeye devam ediyoruz. Türkiye ve dünyadaki doğa koruma üzerine çaba gösteren araştırmacıların ihtiyaç duyduğu bilgileri basılı veya elektronik olarak onların kullanımına sunabilmek için derme / koleksiyon geliştirme  çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.

Doğa Kütüphanesi’ne erişim için buraya tıklayınız.

Katalog tarama için buraya tıklayınız.