‘Bağımsız Kitapçılar Kültürel Yaşamın Vazgeçilmez Adacıklarıdır’

Bağımsız Kitabevleri Derneği Kurucusu İsmail Kün; 'Bağımsız kitapçı vardır. Onlar kültürel yaşamın vazgeçilmez adacıklarıdır. Öncelikli hedefimiz, daha fazla meslektaşımıza ulaşmak ve onlarla yan yana durabileceğimizi anlatmak' diyor. 

Geçtiğimiz günlerde Bağımsız Kitapçılar Günü kutlanırken ülkemizde bağımsız kitabevlerinin ayakta kalabilmeyi başarmak dışında kutlayacak çok şeyleri olduğunu söylemek güç. Dernekleşme yolundaki Bağımsız Kitabevleri oluşumu üzerine Dernek Kurucusu ve Antik Sahaf’ın sahibi İsmail Kün ile görüştük. 

Dernekleşme fikri ne zaman ve hangi gayelerle ortaya çıktı? Nasıl bir yapılanmaya sahipsiniz? 

Ülkemizde her sektörde olduğu gibi, bizim sektörde de yan yana gelme, sorunları birlikte konuşabilme becerimizin pek gelişmediği bilinen bir gerçektir. Bu diyalogdan uzak ortamda yakalandığımız pandemi felaketinde kitabevleri de oldukça zarar gördü. Kapanma günlerinden çıkıldığında birçok meslektaşımız iş yerlerini ekonomik sebeplerden dolayı açamadılar. 

Pandemi geçerken alınan yanlış kararlarla artık yönetilemeyen ekonomide döviz kurlarından dolayı hızla değişen fiyatlar neticesinde zaten kısıtlı olan müdavim denebilecek okurlarımızı da e-ticaret mağazalarına kaptırdığımızı üzülerek izlemekteyken, geçtiğimiz şubat ayında bir Whatsapp grubu kurarak, meslektaşlarımızla sorunlarımızı tartışma fırsatı bulduk. Uzun tartışmalarla geçen iki ay sonunda dernek başvurumuzu yapabildik. 

Henüz dernek kurma yeter sayısıyla başvurumuzu gerçekleştirdiğimizden henüz geçici bir yönetim kurulumuz oluştu. Önümüzdeki altı ay içinde yasal kongremizde alacağımız kararlarla organlarımızı belirleyeceğiz.

Henüz dernekleşme yolundasınız ama sektörünüze yönelik bir saha araştırması yaptıysanız bizlerle sayısal veriler paylaşabilir misiniz? Türkiye genelinde kaç bağımsız kitapçı var, illere göre dağılımı nasıl?

Kurduğumuz grupla ülke genelinde yüzlerce meslektaşımıza ulaşmamıza rağmen gerçek sayımızın kaç olduğu bilgisine henüz kavuşamadık ancak 2019 yılında editör arkadaşımız Nazlı Berivan Ak arkadaşımızın KONDA Araştırma şirketi adına yaptığı OKUYAY projesi için yaptığı “Bağımsız Kitapçı Alan Araştırması” raporu çalışmalarımızda işimizi kolaylaştırdı. 

Kitap satış sektöründe ilk elden hangi sorunların çözümüne odaklanmayı planlıyorsunuz?

Sorun değil ama öncelikli hedefimiz, daha fazla meslektaşımıza ulaşmak ve onlarla yan yana durabileceğimizi anlatmak. Onları ancak birlikte olabilirsek, sorunların üstesinden gelebileceğimize ikna etmek.  

“Kahraman Bakkal, Süpermarkete Karşı” oyunundaki gibi günümüzde de Kitabevleri ile online kitap satış siteleri arasındaki mücadeleye tanık oluyoruz. Kitabevlerini ayakta tutmak için neler yapılabilir? 

Önerilerimizi maddeler halinde sıralamak isterim:

* Onlıne mağazaların hızla artan pazar payları karşısında, gün be gün eriyen biz kitapçıların bulundukları bölgelerde, kültürel hayata yaptıkları katkının bilinciyle öncelikle kitapçı esnafının vergi yükü azaltılmalı.

* Yerel yönetimlerin kitapçı esnafının düzenleyecekleri etkinliklere veya fuarlara maddi ve manevi destek sağlamaları.

* Yine yerel yönetimlerce, kira yükü altında bocalayan esnaflar için, imkanlar dahilinde “kitapçılar çarşısı” oluşturulması ve kitapçı esnafının buralarda sembolik kiralarla işlerine devam etmelerinin sağlanması.

* Türkiye Yayıncılar Birliği’nin son yıllarda Bakanlıklar nezdinde yürüttüğü ve kamuoyunda “Sabit Fiyat Yasası” olarak bilinen ‘Yazılı Kültürü Koruma Kanunu’nun çıkarılması için yapılan çalışmalara katkı vermek. 

Devletin kültür politikalarında bağımsız kitapçılara yönelik destekleri yeterli buluyor musunuz? Neler yapılmalı?

Devletin biz kitapçılara destekleri hiç olmadı veya biz duymadık. Neler yapılmalı bahsine gelince, öncelikle bizleri “var” saymalarını istiyoruz. Kültür politikalarını oluştururken biz kitapçıların da kültürel yapının içinde olduğumuzu düşünmeli ve sorunlarımızı ileteceğimiz bir yapıyı oluşturmalarını bekliyoruz.

Okuyay’ın 2019’da yayınladığı Bağımsız Kitabevleri Raporu’na dikkat çekiyorsunuz. Raporda zincir kitapçılardan dağıtım şirketleriyle ilişkilere pek çok konuya değiniliyor. Size göre raporda öne çıkan başlıklar neler? Bu çalışmaların bağımsız kitabevleri arasındaki bilgi alışverişini ve dayanışmayı artırdığını düşünüyor musunuz? 

Bence raporda öne çıkan en önemli başlık “Okura Ulaşmada Farklı Yaklaşımlar” başlığı olmuş. Bu başlık altında alınan görüşler aynı zamanda biz bağımsız kitabevleri arasındaki bilgi alışverişini ve dayanışmayı artırmaya katkı verdiğini düşünmekteyim. Yine 7. Başlık biz bağımsız kitabevlerinin okuma kültürüne katkıları sektörümüz ve idari kadroların bizleri daha iyi tanımalarına hizmet edeceğine inanıyorum.

Kitap satışlarının onlinea kaymasında ekonomideki sorunlar, alım gücünün düşmesinin payı olduğu aşikar. İndirim peşindeki okuru kitabevlerinden almaya ikna etmek için neler yapılabilir? Kitabevlerinin cazibesini nasıl artırabilir?

İşte bu konuda işimiz pek kolay olmasa da yapılabileceklerin başında kitabevleriyle ilgili tanıtım kampanyaları yapılmalı ve biz bağımsız kitapçıların bulundukları bölgeler için ne kadar önemli olduğu vurgulanmalı. Ünlü isimlerin bu kampanalara katılımının sağlanması ve benzeri çözümler de bağımsız kitapçıların bilinirliğine katkı sunacaktır.