‘Yurttaşlara Uygulanan Susturma, Baskılama ve Suçlulaştırma Pratikleri’

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV)'nın 'Kuşatma Altındaki Yurttaşlık Alanı - Susturma, Baskılama ve Suçlulaştırma Pratikleri' başlıklı raporu, Türkiye’de ifade, medya, toplantı/gösteri ve örgütlenme özgürlüklerinin sistematik bir saldırı altında olduğunu savunuyor. Rapor, demokratik yurttaşlık alanının siyasi iktidar tarafından nasıl ve hangi mekanizmalarla kuşatılıp daraltıldığını verilere dayalı olarak analiz ediliyor.

TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin verileriyle hazırlanan rapor, demokratik toplum düzeninde temeli olan özgürlükleri hedef alan baskıların, 2015-2019 yılları arasındaki beş yıllık dönemde nasıl bir seyir izlediğini gösteriyor. Rapor, demokratik yurttaşlık alanının siyasi iktidar tarafından nasıl ve hangi mekanizmalarla kuşatılıp daraltıldığını somut veriler ışığında görünür kılmayı amaçlıyor. Araştırmanın temek bulgusu: “sorunun temelinde sadece uygulamaya ilişkin yanlışlar değil esas olarak mevcut siyasi yapının ―iktidarın ve rejimin― kendisi vardır”.

Anayasasızlaştırma ve Güvenlikleştirme Döngüsü

Raporda, Türkiye’nin 2010 Anayasa referandumundan itibaren tedricen anayasasızlaştırıldığı, 2017 Anayasa değişikliği ile kuvvetler ayrılığı ve parlamenter rejimin fiilen ortadan kaldırıldığı kaydediliyor. Buna göre, söz konusu dönemde hukuk devleti, yargı bağımsızlığı ve yargısal denetim yok denecek düzeye geriletildi; siyasal çoğulculuk ve seçim güvenliği ağır biçimde zedelendi.

Anayasasızlaştırma ve her sorunun “beka meselesi” olarak sunulduğu güvenlikleştirme bir döngü halinde birbirini beslerken, polis şiddeti ve yargısal tacizlerle yurttaşlık alanı hızla daraltıldı.

Raporda, ifade, medya, toplantı/gösteri ve örgütlenme özgürlüklerine ilişkin saldırı verilerle ortaya konuyor.

İfade Özgürlüğü İhlalleri

2015-2019 yılları arasında;

• 6.479 kişi gözaltına alındı,
• 2.801 kişi tutuklandı,
• 1.372 dava açıldı,
• 727 kişiye 27.448 ay hapis cezası verildi,
• 184 yayın kuruluşu kapatıldı,
• 137 kişi yaralandı,
• 5 gazeteci öldürüldü.

Toplantı ve Gösteri Özgürlüğü İhlalleri

2015-2019 yılları arasında;

• 20.071 kişi gözaltına alındı,
• 662 kişi tutuklandı,
• 4.907 kişiye ceza davası açıldı,
• 999 kişiye toplam 13.370 ay hapis cezası verildi,
• 4.450 kişi kolluk güçlerinin fiziksel şiddetine maruz kaldı,
• 1.022 kişi bombalı sivil şiddet saldırılarında yaralandı,
• 19 kişi kolluk güçlerinin müdahalesi sonucu öldü,
• 141 kişi bombalı sivil şiddet saldırıları sonucu öldü.

Toplantı ve Örgütlenme Özgürlüğü İhlalleri

2015-2019 yılları arasında;

• 15.070 kişi gözaltına alındı,
• 2.709 kişi tutuklandı,
• 551 kişiye toplam 32.523 ay hapis cezası verildi,
• 1.788 örgüt kapatıldı,
• 127 belediye başkanının yerine kayyım atandı,
• 120 belediye başkanı tutuklandı,
• 11 milletvekilinin vekilliği düşürüldü,
• 17 milletvekili tutuklandı,
• 351’i kolluk güçlerinin fiziksel şiddet kullanımına, 255’i sivil grupların şiddet saldırılarına, 11’i ise kendisini “polis” veya “devlet görevlisi” olarak tanıtan kişilerce kaçırılıp zorla alıkondukları süre boyunca maruz kaldıkları işkence ve kötü muameleye bağlı olarak toplam 617 kişi yaralandı.

Rapora buradan ulaşabilirsiniz.