“Engelli Örgütlerinin Katılım Hakkının Artırılması İçin Sivil Araçlar Geliştirilmeli”

İzmir Anadolu Engelliler Derneği, engelliler, kronik ya da süreğen hastalar gibi sosyal, ekonomik ve psikolojik mağduriyet ve kısıtlılık yaşayan, ayrımcılığa, istismara ve hak kaybına uğrayan risk altındaki sosyal grupların kanun, anayasa, uluslararası sözleşmeler ve evrensel hukuk ilkelerinden doğan tüm haklarından ayrıma uğramadan, eşit yaşam hakkı sınırları içerisinde faydalanmalarını, bu alanda kanunların, anayasanın ve uluslararası sözleşmelerin Türkiye’de uygulamaya hâkim kılınması için faaliyet gösterme amacındadır. Bu bağlamda dernek engellilerin medeni haklar, sağlık, eğitim, istihdam, ulaşım, erişim vb alanlarındaki hak kayıplarından ve/veya uğradıkları ayrımcılık sorunlarından yola çıkarak, bir taraftan bu sorunların çözümü için her türlü iletişim kanalını kullanarak kamuoyu yaratmayı, diğer taraftan da kamu kurum ve kuruluşları nezdinde girişimlerde bulunmayı hedeflemektedir. İzmir Anadolu Engelliler Derneği, uluslararası sözleşmeler kapsamında Avrupa Sosyal Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gibi uluslararası hak arama zeminlerde çözümler aramayı hedeflemektedir.

Engelli örgütlerinin özellikle yerel düzeyde ilgili konularda kapasitelerinin geliştirilme ihtiyacı, engellilerin etkili katılım hakkının kullanılmasını zorlaştırmaktadır. Bu çalışma ile birlikte engelli örgütlerinin katılım hakkının geliştirilmesine sivil toplum odaklı araçları etkili ve sürdürülebilir bir şekilde aktif olarak kullanmaları ve ilgili konularda farkındalıklarının arttırılması hedeflenmektedir.

“Engelli Bireylerin Hak Temelli Katılım Hakkının Güçlendirilmesi” projesini Engelliler Konfederasyonu ve Türkiye Engelliler Meclisi Alt Hibe Programı kapsamında Avrupa Birliği finansal desteği ile gerçekleştirmekteyiz. Engelli bireylerin, uluslararası engelli hakları sözleşmesi ve insan hakları sözleşmesinde yer alan “katılım hakkı” bağlamında güçlendirilmesini sağlamak, yerel düzeyde engelli hakları alanında çalışan STÖ’lerin hak temelli katılım hakkı doğrultusunda izleme, savunuculuk, araştırma ve dijital iletişim konularında kapasitelerinin güçlendirilmesine katkıda bulunmak projenin temel amacıdır. Projenin engelli hakları alanında çalışan sivil toplum örgütlerinin karar alma süreçlerine katılımlarının güçlendirilmesine faydalı olması beklenmektedir. Saha çalışmasında elde edeceğimiz verilerin analiz edilerek eğitim programlarının içeriklerinin geliştirerek katılımcı bir şekilde hazırlanacak sürecin projenin sürdürülebilirliğini olumlu yönde etkileyeceğini düşünmekteyiz. Ayrıca proje ile engelli örgütlerinin yenilikçi yöntemleri ve araçları tanımaları ve bu kapsamda günümüz dünyasına uygun savunuculuk ve izleme yapmalarının kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Eğitim faaliyetlerinin katılımcı ve içerikleri itibariyle cinsiyet eşitliğine uygun olarak tasarlanması hedeflenmekte olup erkek egemen engelli STÖ’lerin engelli kadın ve LGBTİ engelliler konusunda da farkındalıklarının arttırılması sağlanacaktır. Bu yönüyle de çalışmamızı yenilikçi ve kapsayıcı bulmaktayız.

Engellilerin sağlık durumlarına indirgeyen tıbbi, hayırsever ve ataerkil paradigmanın, hem otoritenin hem de sivil alanın önemli bir kısmında yaygın bir biçimde yeniden üretilmesi, hak temelli mücadeleyi kısıtlamaktadır. Bu açıdan, engelli bireylerin de ‘Evrensel İnsan Hakları’ bağlamında süreçlere entegre edilmesi vurgulanmalıdır.

2 yılda bir yapılan Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı’nın (EKPSS) bu yıl Covid-19 salgını nedeniyle ikinci kez ertelenmesini anlamlı bulmamaktayız. 2020 yılının sonuna kadar EKPSS puanı ve kurayla atamaların gerçekleşmesi gerektiğini düşünüyor, engelli vatandaşların atamalardan kaynaklı olarak sıkıntı yaşadığını görüyoruz. Pandemi şartları ve kotaların doluluğa yakın olması gerekçe gösterilerek 2020 yılında engelli memur istihdam edilmemesi kabul edilemez. 2020 yılında da engelli memur atamasının yapılması için bir an önce adım atılmasını istiyoruz. İki yılda bir yapılan Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS), Nisan 2020 için planlanmışken Covid-19 salgını nedeniyle ertelenmiştir. Pandemi nedeniyle ertelenen diğer sınavların çoğu yaz döneminde yapılmışken, EKPSS 8 Eylül Salı günü ikinci defa belirsiz bir tarihe ertelenmiştir.

Öncelikli olarak engellilere yönelik kapsamlı ve bütüncül politika/kurumsal çerçevelerin ve güncel alt kırılımlı demografik verilerin oluşturulmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Şöyle ki; farklı alanlarda uygulanan politikaların birbiri ile uyumsuzluğu sonuç alınmasının önündeki temel engellerden birisidir. Ayrımcılığı ortadan kaldırmaya ve özellikle katılımcılığı teşvik etmeye yönelik uluslararası bir çerçeveye ve bunun BM üye devletlerince iç hukuklarına entegre edilmesi gerekmektedir. Engellilerin sağlık durumlarına indirgeyen tıbbi, hayırsever ve ataerkil paradigmanın, hem otoritenin hem de sivil alanın önemli bir kısmında yaygın bir biçimde yeniden üretilmesi, hak temelli mücadeleyi kısıtlamaktadır. Bu açıdan, engelli bireylerin de ‘Evrensel İnsan Hakları’ bağlamında süreçlere entegre edilmesi vurgulanmalıdır. Engelli bireylerin öz-örgütlülük seviyeleri artırılmalıdır. Fakat aynı zamanda bu örgütlülük kamudan özerk, uluslararası fon yapılarına erişilebilir ve kapasite gelişimleri için destek sağlanmasına ihtiyaç söz konusudur.