Mahkemeden Tarihi Karar: Munzur Artık Özgür Akacak

Ankara 3. İdare Mahkemesi, Tunceli’deki Munzur Vadisi Milli Parkı üzerinde yapımı planlanan 4 baraj ve 5 hidroelektrik santrali (HES) projesini iptal etti.

Dersimliler, Munzur için 10 yıldır sürdürdükleri hukuk mücadelesini kazandılar. Ankara 3. İdare Mahkemesi, Munzur’da yapılması planlanan baraj ve HES projelerini iptal etti. Mahkeme verdiği kararda, Munzur Vadisi Milli Parkı üzerinde planlanan tüm baraj ve Hidroelektrik Santrali (HES) projeleri ile 2003 yılında işletmeye alınan Mercan HES projesini iptal etti.

Mahkemenin verdiği karara ilişkin Munzur Vadisi Milli Parkı’nda ildeki sivil toplum örgütü ve siyasi parti temsilcileriyle basın açıklaması gerçekleştiren Avukat Barış Yıldırım, “Ankara 3. İdare Mahkemesi, Munzur Millî Parkı’nda planlanan tüm baraj ve HES Projeleri ile 2003 yılında işletmeye alınan Mercan HES Projesi’ni iptal etti” dedi.

“Karar Munzurumuza Hayırlı Olsun”

Av. Yıldırım, “Karar,  1900’ü aşkın bitki çeşidine, güçlü bir yaban hayatı ekolojisine sahip bulunan ve Dünya Kültürel Mirası Listesi’nde yer alması lazım gelen Munzurumuza hayırlı olsun. Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarihinde ilk defa üstün kamu yararı kararı bir mahkemece iptal edilmiştir” diye konuştu.

Munzur Çayı üzerinde yapımı planlanan en büyük baraj projesi durumundaki Konaktepe barajı ile Konaktepe HES I – Konaktepe HES II için Konaktepe Elektrik Üretim A.Ş.’ye Enerji Piyasası Denetleme Kurumu tarafından 28 Ocak 2010 tarihinden itibaren 49 yıllığına elektrik üretim lisansı verilmesi üzerine anılan kararın iptali istemiyle Danıştay’a dava açtıklarını anlatan Yıldırım, şunları söyledi: 

“Açılan dava üzerine Danıştay 13’üncü Dairesi 11 Ekim 2010 tarihinde Munzur Vadisi Milli Park Uzun Devreli Gelişme Planı’nın onaylanmadığı, milli park niteliğini taşıyan Munzur Vadisi’nde su kaynaklarının kullanımı ve işletilmesinin, Milli Parklar Kanunu ve ilgili Yönetmelik hükümleri uyarınca, ancak, ‘Kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk’ koşullarının gerçekleştiğinin ilgili Bakanlıkça ortaya konulmasına bağlı olduğu gerekçeleriyle yürütmenin durdurulmasına karar vermişti. Yürütmenin durdurulmasına ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 26 Mayıs 2011 tarihinde yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ilişkin gerekçesine katılmakla birlikte, elektrik üretim lisansının verilebilmesi için Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunun da aranması gerektiği hususu belirtilmişti. Böylelikle Munzur Vadisi Milli Parkı’na yönelik projelerin ÇED muafiyeti ortadan kaldırılmıştı. Bu kararın uygulanması bakımından, Çevre ve Orman Bakanlığı, Üniversitelerin Munzur Vadisi Milli Parkı’ndaki Projeler bakımından “Kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk” bulunup bulunmadığı hususunda hazırladıkları 5 ayrı rapora dayalı olarak oluşturulan Bütünleşik Sentez Raporu’nu baz alarak Munzur Vadisi Milli Parkı sınırları içerisinde yapımı planlanan 4 Baraj ve 5 HES Projesi ile yapımına 1985 yılında kaçak başlanan ve 2003 yılında enerji üretimine alınan Mercan HES’e Milli Parklar Kanunu’nun 14. maddesi çerçevesinde 18 Nisan 2011 tarihinde ‘Üstün Kamu Yararı’ kararı alarak izin vermişti.”

Mahkeme “Üstün Kamu Yararı” Kararını İptal Etti

Ankara 3’üncü İdare Mahkemesi’nce yeniden yapılan yargılamada 2 Aralık 2018 tarihinde ‘Üstün Kamu Yararı’ kararı iptal edildiğini anlatan Yıldırım, “Karar gerekçesinde, herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının bulunduğu, çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemenin devletin ve vatandaşların ödevi olduğu tartışmasızdır. Bu itibarla, öncelikle, davaya konu projelerle ile ilgili olarak hazırlanan fizibilite raporları çerçevesinde, projelerin, çevreye uyumlu olup olmadığının tespiti bakımından, çevre mevzuatı açısından zorunlu olan ÇED sürecinin tamamlanması gerekmektedir. Aksi taktirde 2872 sayılı Yasanın 10’uncu maddesinde belirtildiği üzere, Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça projelerle ilgili onay ve izin verilemez. Mahkemenin bu kararıyla Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk defa ‘Üstün Kamu Yararı’ kararı bir mahkemece iptal edilmiştir” dedi.

Mercan HES’in Faaliyeti Durdurulmalıdır

Avukat Barış Yıldırım, kaçak şekilde inşa edilerek elektrik üretimine başlayan Mercan HES için 2013 yılında TBMM Dilekçe Komisyonuna başvuruda bulunduklarını, komisyonun kendilerine devam eden yargı sürecin sonucunun beklenmesi yönünde cevap verdiğini söyledi.

“Üstün kamu yararı kararı, iptal edildiğinden derhal Mercan HES’in faaliyetleri durdurulmalıdır.”  diyen Yıldırım; Türkiye’de bu yönüyle alınan tarihi bir karardır. 1983 yılında yapılmış HES projesinin yasadışı olduğunu söyledik. Mahkeme, 8 yılın sonunda hukuk mücadelesini noktalamış oldu” şeklinde konuştu.

Danıştay: Munzur’a Proje Yapılamaz

Geçtiğimiz Temmuz ayında Danıştay 10. Dairesi, Munzur Vadisi’ne yapımı planlanan HES ve barajlara ilişkin verdiği kararda, ‘ÇED olumlu kararı veya ÇED gerekli değildir kararı’ alınmadıkça projelerle ilgili onay ve izin verilemeyeceğine hükmetmişti.

Yıllardır Süren Mücadele Zaferle Sonuçlandı

Dersimliler, Munzur baraj ve HES projelerine karşı karşı yıllardır mücadele ediyordu. Baraj karşıtı eylemler ve yürüyüşler düzenleyen Dersimliler, Munzur için verdikleri hukuk mücadelesini kazandılar.

Munzur Vadisi’nin 42 bin hektarlık bölümü, 1971 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla milli park ilan edilmişti. Munzur Milli Parkı, yüzlerce endemik bitki türü ile yabani hayvanları barındırıyor.

Aynı zamanda Munzur Çayı, Dersim halkı için kutsal olarak kabul ediliyor.