Alevi Kültüründe Hızır İnancı

Aleviler her yıl şubat ayının 12'sinde başlayarak üç gün Hızır oruç tutarlar. Oruç tamamlandıktan sonra kömbeler (börek) yapılarak Hızır lokması olarak dağıtılır. Bir işe başlarken “Ya Hızır” denildiğinde Hızır’ın kendilerine yardımcı olacağı inancı yaygındır. “Hızır Çağırıldığı Yerde Hazır” söylemi halk arasında yaygın bir görüştür. Köyde çocuklar dam üstünde oyunlara dalmış oynarken bir kadın kalburun içinde sıcak Hızır Lokması getirip çocuklara dağıtır.

Cem’de Hızır hikayesi

Malatya Alevi Eşit Yurttaşlık Derneği, geçtiğimiz günlerde bu inancın gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla Hızır Cemi yaptı. Ceme katılanların getirdiği lokmaların duası edilerek oruçlar açıldı. Daha sonra cem yapılarak etkinlik devam etti. Hızır Cemi başlamadan önce Dede Aydın Gültekin Hızır hakkında ceme katılanlara şu öyküyü anlattı:

“Erenler Hazreti Hızır Kayıp erenlerdendir. Bizim inancımızda en büyük değer olan Hazreti Hasan ile Hazreti Hüseyin hastalanırlar. O gün Muhammet Mustafa’ya ziyarete gitmezler. Peygamberimiz Fatma Ananın evine gider bakar ki Fatma Ana tedirgin ve telaşlı. Fatma Anaya sorar “Kızım Fatma nedir durum?” diye sorduğunda Fatma Ana der ki “Ciğer parelerimiz amansız bir hastalığa yakalandılar hayati tehlikelerinden endişe ediyoruz. Resullah “Kızım Fatma bir yetime sadaka ver” der. Fatma Ana der ki “Ya Allahın resulü evde sadaka verecek hiçbir şeyimiz yok” der. “Öyle ise kızım Fatma onlar şifa bulsun diye üç gün Hızır Orucu tutun” diye buyurur.

Hazreti Ali ile Hazreti Fatma Anamız niyetlenip orucu tutarlar. İftar saatine yakın kapı dövülür ve kapıya bir öksüz gelir. Der ki “Ya Ehlibeyt ben öksüzüm karnım aç beni doyur” der. Hazreti Fatma Anamız iftar için hazırladıkları yiyecekleri öksüze ikram eder. İkinci gün aynı saate yine kapı dövülür. O gün de bir esir gelir iftar için hazırlanan yemeği ona verirler. Üçüncü gün bir yetim gelir yemeği ona ikram ederler ve sadece su ile iftar açarlar. Dördüncü gün Hazreti Hüseyin ve Hazreti Hasan efendimiz şifa bulur. Hazreti Muhammed Mustafa kızının evine gittiğinde buyurur ki “Kızım Fatma siz oruçlu iken üç gün ne kadar güzel bir şey yaptınız. Siz oruçlu iken evinize gelen yetim, öksüz ve esir Hazreti Hızır’dır. Siz Hazreti Hızır’ın karnını doyurdunuz. Ciğerparelerimiz Hazreti Hızır’ın yüzü suyu hürmetine şifa buldular”.

Hızır, bolluk bereket getirir

Hızır Aleviler arasında Bozatlı Hızır diye anlatılır. Zorda kalanların yardımına koşacak kurtarıcı kişidir. İnsanlara farklı kişiliklerde görünür. Kim daha çok candan çağırmış ise öncelik candan çağıranındır. Hızır evleri ziyaret ettiğinde o ev bolluk ve bereket getirir. Elini vurduğu her şey kutsal sayılır. Farklı kişiler kılığında dolaşarak insanları sınadığı bilinir. Daha çok dilenci kılığında insanları sınadığı söylenir. Bozatlı Hızır deyimi en çok kullanılan deyimdir. Üç gün oruç süresinde su içmeden oruç tutarsanız rüyanızda size su veren kadınla evlenirsiniz inancı yaygındır.